PRZEWODNIK PO POLSCE
Jeśli szukacie ciekawego miejsca do zwiedzania w Warszawie, warto odwiedzić Pałac Krasińskich, zwany też Pałacem Rzeczypospolitej. To barokowa perła w sercu stolicy, która zachwyca swoją architekturą i historią.
Pałac został zbudowany w latach 1677-1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego, według projektu Tylmana z Gameren, najsłynniejszego architekta epoki. Krasiński chciał stworzyć najpiękniejszą prywatną rezydencję w Warszawie, która przyćmiłaby nawet Wilanów Jana III Sobieskiego. Pałac nawiązywał do czasów rzymskich, ponieważ Krasińscy uważali się za potomków Marka Waleriusza Korwinusa, rzymskiego polityka i bohatera. Jego postać została przedstawiona na płaskorzeźbach na elewacji pałacu.
Pałac Krasińskich powstał na terenie dawnego dworu z ogrodem, który należał do Krasińskiego. Po uzyskaniu zwolnienia spod praw miejskich, wojewoda płocki zdecydował się na budowę okazałej rezydencji, która miała być symbolem jego potęgi i bogactwa. Miał trzy kondygnacje i był otoczony czterema skrzydłami oficyn. Na elewacji frontowej widniał herb Ślepowron rodziny Krasińskich, a na elewacji ogrodowej - herb Korczak rodziny żony Jana Dobrogosta, Anny z Zamoyskich. Wnętrza pałacu były bogato zdobione stiukami, freskami i obrazami.
Obiekt był miejscem spotkań politycznych i towarzyskich. Tutaj odbywały się sejmiki szlachty mazowieckiej, bankiety, bale i koncerty. W pałacu gościli m.in. król Jan III Sobieski, królowa Maria Kazimiera, król August II Mocny, król Stanisław Leszczyński i król Stanisław August Poniatowski. W 1705 roku pałac został splądrowany przez wojska szwedzkie podczas III wojny północnej. W 1731 roku pałac przeszedł na własność syna Jana Dobrogosta, biskupa płockiego Teodora Andrzeja Krasińskiego, który dokonał częściowej przebudowy pałacu.
W XVIII wieku zmieniał kilkakrotnie właścicieli. Należał do rodziny Sapiehów, Potockich i Lubomirskich. W 1765 roku został zakupiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego, który planował uczynić z niego siedzibę Rady Nieustającej. Stąd też pochodzi druga nazwa pałacu - Pałac Rzeczypospolitej. Jednak plany te nie zostały zrealizowane z powodu konfliktów politycznych i wybuchu konfederacji barskiej. W 1770 roku pałac został ponownie splądrowany przez Rosjan.W XIX wieku obiekt był własnością kolejnych rodzin arystokratycznych: Wykowskich, Kochanowskich, Niemcewiczów i Branickich. W tym czasie pałac był miejscem spotkań literackich i naukowych. Tutaj gromadził swoją cenną bibliotekę Julian Ursyn Niemcewicz, który gościł tu m.in. Juliusza Słowackiego. Tutaj też mieszkała Eliza Branicka, żona poety Zygmunta Krasińskiego i później ekonomisty Ludwika Krasińskiego. W 1858 roku pałac został gruntownie przebudowany w stylu neorenesansowym według projektu Zygmunta Rospendowskiego. Elewacja frontowa została ozdobiona płaskorzeźbami przedstawiającymi hetmanów i rzeźbami symbolizującymi pory roku.
W 1906 roku Adam Krasiński podarował go Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1921 roku pałac został przekazany Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W pałacu mieściły się różne instytucje oświatowe i kulturalne, m.in. Szkoła Rzemiosł Artystycznych, Instytut Propagandy Sztuki i Biblioteka Narodowa. W 1939 roku został częściowo zniszczony przez bombardowania niemieckie, a w 1944 roku został doszczętnie spalony podczas powstania warszawskiego.
Po wojnie odbudowany w latach 1948-1961 według projektu Mariana Spychalskiego i Jana Dąbrowskiego. Przywrócono mu pierwotny wygląd barokowy, zrezygnowano jednak z odtworzenia oficyn i ogrodu.W pałacu ponownie znalazła się Biblioteka Narodowa, która przechowywała tu swoje zbiory specjalne: rękopisy i stare druki. W 2019 roku Biblioteka Narodowa przeniosła się do nowej siedziby przy al. Niepodległości, a pałac został oddany do dyspozycji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Dziś Pałac Krasińskich jest jednym z najcenniejszych zabytków Warszawy. Można tu podziwiać piękne wnętrza, w których zachowały się m.in. malowidła ścienne autorstwa Jana Bogumiła Plerscha, portrety rodzinne Krasińskich i Potockich oraz meble i zegary z XVIII i XIX wieku. W pałacu organizowane są też wystawy czasowe, koncerty i spotkania z artystami. Pałac jest otwarty dla zwiedzających od wtorku do niedzieli w godzinach 10-18.
Pałac Krasińskich to nie tylko zabytek, ale też symbol polskiej kultury i historii. Warto go odwiedzić i poznać jego niezwykłą historię.
Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!
