PRZEGLĄD RYNKU
Po co komu agregaty prądotwórcze? Zwizualizujmy sobie następujący ciąg zdarzeń. Wybierasz się na wymarzone wakacje z rodziną, której obiecujesz, że po dotarciu na kemping usmażysz naleśniki. Około 100 km przed celem w twoim kamperze wysiada alternator, więc tracisz ładowanie akumulatorów.
Zaczyna padać deszcz, a ty, sprawdzając prognozę pogody na najbliższe dni, zauważasz mrugający symbol baterii. Jednocześnie okazuje się, że w ciągu kilku dni nici z opalania i ładowania akumulatorów socjalnych za pomocą paneli słonecznych. Słońce dostępne będzie tylko na kanale Polsatu, którego też nie obejrzysz, bo bytowe źródło prądu dokonuje żywota po kilkurazowym więc kuchenki mikrofalowej. Właściciel kempingu wywiesza plakietkę „zamknięte na skutek limitacji Covid-19”. Zanim zaczniesz szukać zapałek, żeby rozpalić ognisko i wzywać pomoc, wykorzystując znaki dymne, przypominasz sobie o wypożyczalni agregatów prądotwórczych. Uratowani?
Takie czarne scenariusze pisze czasami życie, na szczęście niebywale rzadko. A jednak posiadanie alternatywnego, niezawodnego źródła prądu to znakomite dopełnienie funkcjonalności naszej mobilnej bazy wypadowej. Gwarantuje prawdziwą niezależność, na przekór pogodzie i zrządzeniom losu. Agregat prądotwórczy na szczęście już od dawna nie kojarzy się z wytwarzaniem – oprócz prądu – sporej dawki hałasu i smrodu. Obecnie – szukając produktu przeznaczonego do zastosowań caravaningowych – możemy tak dobrać jego parametry, że podziękują nam za to nasze oszczędności i komfort bytowania.
Parametryzacja
Dobór odpowiedniego urządzenia do celów kempingowych w zasadzie jest prosty i mieści się w ogólnie przyjętych standardach. Bierzemy pod uwagę takie parametry, jak: moc prądnicy, sposób zasilania napędu, emisja hałasu, wymiary, typ prądu, jakość prądu, czyli obecność bądź brak inwertera, oraz waga urządzenia. Istnieje jeszcze szereg dodatkowych cech zwiększających atrakcyjność konkretnych produktów. Zaliczamy do nich ilość gniazdek AC, gniazdek DC, możliwości autosynchronizacji z kolejnymi urządzeniami, liczniki czasu pracy lub różne zabezpieczenia przed uszkodzeniem silnika na skutek pomyłek przy eksploatacji.
Moc prądnicy
Każdy, kto wychował się w latach świetności rowerowego dynama, pamięta, że aby lampka oświetlająca drogę podczas jazdy nocą była skuteczna, nie można było się ociągać z pedałowaniem. Podobnie tutaj, aby skutecznie zasilić szereg użytkowych urządzeń podłączanych do gniazdek 230 V, agregat musi generować skuteczną moc. Warto policzyć średnią sumę mocy pobieranych przez używane w zabudowie urządzenia. Dla przykładu typowy telewizor pobierze 60 W, lodówka 125 W, wrzućmy do koszyka jeszcze dwie żarówki po 60 W każda i lokówkę pobierającą 200 W. Otrzymamy 505 W, co można uznać za średnie zużycie w naszych warunkach. Chyba że zamierzasz korzystać z kuchenki mikrofalowej, która pobierze około 1 kW. Tymczasem najpopularniejszy na rynku agregat Honda EU22i potrafi dostarczyć moc znamionową 1,8 kW i moc maksymalną 2,2 kW, co stanowi kolosalną wręcz rezerwę.
Cichosza
Starsze generatory to hałaśliwe, śmierdzące, wibrujące potwory, których nie życzyłbyś swojemu największemu wrogowi. Nowoczesna generacja to niewielkie, schludne i bezzapachowe walizki, które gdy nie są potrzebne, mieszczą się pod łóżkiem, a po uruchomieniu nie odstraszą wszystkich dzikich zwierząt w promieniu wielu kilometrów.
Wartości ciśnienia akustycznego generowanego przez urządzenia normowane są przez stosowne przepisy Unii Europejskiej. Tak zwana Dyrektywa „hałasowa” określa, a czasem ogranicza wręcz poziom mocy akustycznej emitowanej przez urządzenia do środowiska (2000/14/EC wraz z poprawkami wprowadzonymi przez Dyrektywę 2005/88/EC). W jej ramach wykonywany jest pomiar mikrofonami ustawionymi po czaszy o promieniu 1 m – dla naszego modelowego agregatu wynosi ona 88 dB(A). To wartość zmierzona. Producent gwarantuje, że przez cały cykl życia urządzenia ta wartość nie przekroczy 90 dB(A), jest to tzw. gwarantowany poziom mocy akustycznej. To bardzo ważny parametr, przecież agregat będzie używany z reguły tam, gdzie nie ma możliwości podłączenia do sieci energetycznej, zatem wyrozumiałość innych użytkowników terenu może być ograniczona. Nawet pomimo starań producentów o wytłumienie dźwięków za pomocą szczelnej konstrukcji obudów.
Paliwo i silnik
To serce naszego generatora. Zasada jest czysto fizyczna. Paliwo dzięki pracy musi zostać przerobione w energię, więc typ i przede wszystkim pochodzenie silnika są najważniejsze. Dlatego warto, decydując się na zakup konkretnego modelu, oprzeć się na oryginalnych firmowych rozwiązaniach, gwarantujących niezawodność. Ta z kolei wynika z zastosowania nie tylko najlepszych komponentów, ale właściwych materiałów konstrukcyjnych. Co z tego, że będziemy stosowali najlepszej jakości filtry, jeśli po groteskowo krótkim czasie pracy blok jednostki pokaże wstydliwe pęknięcie?
Wśród agregatów małej mocy, za jakie należy uznać te produkujące prąd jednofazowy, standardem stało się zasilanie benzyną bezołowiową, co zostało doprowadzone do perfekcji w silniczkach o tak niewielkiej pojemności. Silniki stosowane obecnie są bardzo wydajne, dzięki czemu są przyjazne dla środowiska i charakteryzują się niską emisją spalin. Co również ważne, pamiętajmy o stosowaniu certyfikowanych i sprawnych, czyli szczelnych, kanistrów na paliwo. Nie każda stacja paliw pozwoli wsadzić pistolet dystrybutora do pojemnika po glikolu. Choć pełny bak zaspokaja apetyt silnika na 3 godziny nieustannej pracy, co większości rodzin wystarcza na kilka dni, warto mieć rezerwę.
Pierwsza faza
W tym przypadku również przemawia siła standardu. Prąd jednofazowy, a więc i zgodna z jego wymogami instalacja elektryczna są najczęściej stosowane w gospodarstwach domowych, w mieszkaniach, a więc również w naszym kamperze lub przyczepie. Sieć przenosi napięcie 230 V i daje możliwość poboru mocy do 6 kW. Takiej mocy raczej nie będziemy używali „w budzie”, no chyba że ktoś wozi ze sobą turystyczną spawarkę i w wolnych chwilach zajmuje się metaloplastyką. Wówczas sprawdziłby się układ trójfazowy na ponad 6 kW mocy, a jego napięcie wynosiłoby około 400 V… Inne paliwo, inne gabaryty. Więc nie ma takiej potrzeby.
Jakość prądu
Niektóre generatory cechują wyraźne skoki mocy podczas pracy. Nie ma to wielkiego znaczenia w przypadku zasilania urządzeń przemysłowych, na przykład wiertarki czy lutownicy. Może się to jednak okazać problematyczne dla prawidłowej pracy delikatnej elektroniki telewizora lub komputera. Dlatego właśnie zapewnienie czystej fali sinusoidalnej, nazywanej częściej „prądem dobrej jakości”, jest tak ważne i określa stopień przydatności agregatu. Decyduje o tym instalacja inwertera sprawiającego, że są one bezpieczne dla najdelikatniejszych urządzeń elektronicznych, a prąd wyjściowy jest lepszej jakości od tego w domowym gniazdku. Jeśli podaż lub popyt mocy okażą się zbyt wysokie, nowoczesne generatory po prostu się wyłączają. Jeśli tak się stanie, trzeba ponownie uruchomić generator, ale robimy to kosztem bezpieczeństwa elektroniki.
Wymiary i masa
Nie bez przyczyny modele walizkowe stanowią esencję wyboru użytkowników kamperów. Tutaj masa odgrywa ogromną rolę, a pomyłka w kalkulacji sumy dmc może się okazać brzemienna w skutkach w razie kontroli drogowej. Wspomniany już model Honda EU22i wraz z zalanym do pełna zbiorniczkiem paliwa waży niewiele ponad 20 kg, co należy uznać za wynik rewelacyjny. Dołączając do tego wymiary pozwalające schować go nawet w szufladzie pod łóżkiem, otrzymujemy „wzorzec z Sèvres” wśród generatorów prądu. Te wymiary to 509 mm x 290 mm x 425 mm. Gabaryty jego konkurencji wyglądają podobnie.
Bezpieczeństwo
Małe agregaty prądotwórcze mają zwykle jedno lub dwa gniazdka, zgodne z domowymi 3-stykowymi wtyczkami 13 A. Są oczywiście przeznaczone do normalnego użytku domowego i nie są odporne na wodę ani korozję, więc generatora nie należy narażać na deszcz lub wilgoć. Gniazda standaryzowane, przeznaczone do użytku zewnętrznego, są w pewnym stopniu odporne na warunki atmosferyczne, ale nie oznacza to, że generator może pracować bezpiecznie w mokrych warunkach. Warto pomyśleć zatem o dedykowanej osłonie lub skonstruować taką we własnym zakresie. Nigdy nie należy umieszczać generatora w markizie podczas użytkowania w deszczową pogodę, ponieważ jak każdy pracujący silnik wytwarza spaliny. Podobnie należy uważać z umiejscawianiem go w pobliżu otworów wentylacyjnych, ponieważ opary i spaliny mogą być wciągane do części mieszkalnej.
Detale
Wracając do naszej wzorcowej hondy, zwracamy przede wszystkim uwagę na model EU22i będący udoskonaleniem popularnego i uznanego modelu EU20i. U następcy, poza większą mocą generatora, poprawiano także system chłodzenia zespołu prądowego, co zaowocowało wzrostem jakości i efektywności generowanego prądu. Znaczenie ma też łatwiejsza obsługa serwisowa, a to dzięki zastosowaniu zaworu paliwa, który daje możliwość wypalenia paliwa z gaźnika na czas dłuższego postoju urządzenia, oraz zwiększonej średnicy otworu wlewu oleju do silnika, co ułatwia aplikację oleju bezpośrednio z oryginalnej butelki. Wszystkie modyfikacje, a zwłaszcza zwiększona pojemność silnika, nie wpłynęły na zmianę wagi, rozmiarów i emisji hałasu urządzenia.
Wybierz właściwie agregaty prądotwórcze
Tendencja wykorzystania agregatów prądotwórczych pokazuje, że w dziedzinie niezawodności produkty japońskich producentów objęły prowadzenie. Dzieje się tak za sprawą wzorcowej konstrukcji, rozwiązań i procesów technologicznych towarzyszących produkcji, gdzie stosuje się także surowce selekcjonowane ścisłym procesem oceny jakościowej. Wyższa w porównaniu do konkurencji cena towarzyszy więc nie tylko statusowi marki, ale przede wszystkim jakości. Nie bez przyczyny jednostki stacjonarne i mobilne Hondy, Mitsubishi, Yamahy pracują jako rezerwy zasilania w szpitalach, centrach kryzysowych, wozach ratownictwa drogowego i strażackich lub na lotniskach. Wszystkie agregaty ujęte w zestawieniu generują prąd 230 V, 50 Hz, są wyposażone w stabilizację inwerterową oraz zabezpieczenia przeciążeniowe. Dobierając agregat do własnych potrzeb, musimy uwzględniać oczywiście wszystkie parametry, zwracając jednak szczególną uwagę na moc prądnicy. Jeśli wybierzemy zbyt małą moc znamionową agregat będzie działał i zasilał podłączone odbiorniki, pracując jednak „pełną parą”, co nie wyjdzie mu na zdrowie. Takie warunki są bardzo niebezpieczne dla samej prądnicy, ponieważ jest ona permanentnie przeciążana. Prądnica może znajdować się także w takim punkcie pracy, w którym zabezpieczenie przeciążeniowe nie zadziała. Nastąpi przegrzanie zwojów i prądnica „spali się”. Dlatego warto stawiać zarówno na odpowiednią rezerwę, jak i na produkty sprawdzone. Cena będzie wyższa, ale to wkład, który zwróci się w trakcie eksploatacji i zaowocuje „świętym spokojem”.
Agregat, fotowoltaika, power hub
W przestrzeni dyskusyjnej grona caravaningowego pojawiają się wątki dotyczące wyboru pomiędzy instalacją paneli słonecznych a zakupem generatora. Trudno jednak rozstrzygnąć spór dotyczący przydatności podczas obozowania w sposób autorytatywny. Koncentrując się na omawianych generatorach prądotwórczych, trzeba pamiętać, że uzyskujemy dzięki nim kompleksowe dopełnienie zaopatrzenia w prąd. W każdej sytuacji. Niezależnie od pogody i miejsca postoju. Zyskujemy operatywność i wybór także w zakresie mnogości urządzeń, które możemy wykorzystać dla zapewnienia sobie komfortu. A o to nam przecież chodzi.
Szymon Kwiatkowski
Artykuł pochodzi z numeru 1 (98) 2021 r. magazynu „Polski Caravaning”.
Chcesz być na bieżąco? Zamów prenumeratę – teraz jeszcze taniej i szybciej.
