Zamek w Kórniku to jedna z najpiękniejszych i najciekawszych rezydencji magnackich w Wielkopolsce. Jego historia sięga średniowiecza, a jego obecny wygląd jest wynikiem przebudowy z połowy XIX wieku. Zamek w Kórniku był siedzibą historycznych rodów Górków i Działyńskich, a obecnie mieści muzeum i Bibliotekę Kórnicką PAN.
Pierwsza budowla obronna na miejscu dzisiejszego zamku została wzniesiona prawdopodobnie w XIV wieku z inicjatywy Wyszoty, brata poznańskiego biskupa Mikołaja z Kórnika. Była to ceglana budowla w formie czworoboku, otoczona fosą i dostępna przez most zwodzony. Do dziś z tego okresu zachowały się stare mury i piwnice obiektu.
W 1426 roku zamek został przejęty przez rodzinę Górków, jedną z najpotężniejszych rodzin magnackich Wielkopolski doby renesansu i reformacji. To oni rozbudowali zamek, dodając wieżę obronną, kaplicę i nowe skrzydła. W 1574 roku zamek gościł Henryka Walezego, który przejeżdżał przez Kórnik w drodze na koronację do Krakowa.
Po bezpotomnej śmierci Stanisława Górki w 1592 roku zamek przeszedł w posiadanie Czarnkowskich, a w 1610 roku został sprzedany przez Andrzeja Czarnkowskiego Zygmuntowi Grudzińskiemu. W 1676 roku zamek stał się własnością rodu Działyńskich, który nadał mu nowy blask.
Zamek w czasach Białej Damy
Pierwszą wybitną przedstawicielką rodu Działyńskich była Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka (1714-1790), znana jako Biała Dama. Po śmierci pierwszego męża Stefana Macieja Szołdrskiego i rozwodzie z drugim Aleksandrem Potulickim Teofila poświęciła swoje życie sprawie rozwoju kulturalnego i gospodarczego Kórnika i przebudowie rezydencji.
Obok zamku urządziła ogród w stylu francuskim (obecnie, po przebudowie w XIX wieku, arboretum), utworzyła szkółki drzew i zwierzyniec z egzotycznymi roślinami i zwierzętami, dbała o rozwój miasta, sprowadzając doń niemieckich rzemieślników-kolonistów. Sam zamek został gruntownie przebudowany w stylu barokowym.Namalowany przez A. Pesne portret Teofili w białej sukni, do dzisiaj zachowany w zamku, dał początek legendzie o Białej Damie - jednym z najsłynniejszych duchów w polskich zamkach. Według opowieści Biała Dama pojawia się na zamku co sto lat, aby sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. Ostatni raz miała się ukazać podczas II wojny światowej.
Zamek po przebudowie Tytusa Działyńskiego
W połowie XIX wieku zamek przeszedł kolejną metamorfozę za sprawą Tytusa Działyńskiego (1796-1861), syna Teofili. To on nadał zamkowi obecny kształt, wzorując się na stylu neogotyckim i mauretańskim. Zamek zyskał nowe wieże, krużganki, portale i okna, a także bogate zdobienia i herby rodowe. Tytus Działyński był również założycielem Biblioteki Kórnickiej, która zgromadziła cenne zbiory książek, rękopisów i dokumentów.
Po śmierci Tytusa Działyńskiego zamek odziedziczył jego syn Jan Działyński (1829-1880), który kontynuował dzieło ojca i dokończył przebudowę rezydencji. Po nim zamek przejęła jego siostra Jadwiga z Działyńskich Zamoyska (1831-1922), która była wybitną działaczką społeczną i patriotyczną. W 1882 roku wyszła za mąż za Władysława Zamoyskiego (1853-1924), który był znanym politykiem, filantropem i mecenasem sztuki.
Ostatnią właścicielką zamku była córka Jadwigi i Władysława - Maria Zamoyska (1884-1967), która w 1924 roku przekazała zamek wraz z biblioteką i arboretum na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności. W ten sposób zamek stał się własnością narodową i siedzibą muzeum i Biblioteki Kórnickiej PAN.Zwiedzanie zamku w Kórniku
Zamek w Kórniku jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. Można również skorzystać z przewodnika lub audioprzewodnika.
Wnętrza zamku zachowały oryginalny wystrój i umeblowanie z XIX wieku, prezentując atmosferę domu rodziny Działyńskich. Można podziwiać bogate kolekcje obrazów, rzeźb, mebli, porcelany, broni, tkanin i innych przedmiotów sztuki. Wśród najciekawszych pomieszczeń są:
Zamek w Kórniku to nie tylko muzeum, ale także miejsce spotkań kulturalnych, naukowych i edukacyjnych. Na zamku organizowane są wystawy czasowe, koncerty, warsztaty, lekcje muzealne i inne atrakcje dla różnych grup wiekowych. To także idealna baza wypadowa do zwiedzania innych atrakcji w okolicy, takich jak arboretum.
Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!