PRZEWODNIK PO POLSCE
Jeśli będziecie przejazdem w Piotrkowie Trybunalskim, koniecznie zatrzymajcie się tu na dłużej. Warto pospacerować po tym historycznym, zabytkowym miasteczku. Tu również możecie obejrzeć wielowiekową bożnicę żydowską.
Piotrków Trybunalski znajduje zaledwie 45 minut drogi samochodem od Łodzi i niecałe dwie godziny od Warszawy. To niezwykle piękne miasteczko, z ładnym rynkiem o średniowiecznym układzie oraz kamienicami o XIX-wiecznych elewacjach.
Nazwa miasta pojawia się w zapisach historycznych już w XIII wieku jako Piotrków i Pietrków. Drugi człon nazwy – Trybunalski dotyczy faktu, że w mieście urzędował trybunał koronny.
W 1679 roku gmina żydowska żyjąca w tym mieście otrzymała z rąk króla Jana III Sobieskiego przywilej pozwalający na budowę bóżnicy oraz lokalizację cmentarza. Pierwsza, jeszcze drewniana świątynia została wybudowana w 1689 roku. Niestety spłonęła około 1740 roku.
W jej miejscu żydowska społeczność miasta wybudowała Wielka Synagoga, która powstawała w Piotrkowie w latach 1791-1793. Wybudowano ją we wschodniej części miasta zwanej wtedy Wielką Wsią lub Żydowskim Miastem Piotrkowem.
Inicjatorem i fundatorem nowej synagogi w tym mieście był Mojżesz Kocyn. Obiekt prawdopodobnie projektował Dawid Friedlander. Natomiast za budynkiem synagogi ulokowano najstarszy piotrkowski cmentarz żydowski. Niestety został nie tylko zniszczony przez Niemców, ale był również miejscem egzekucji Żydów z piotrkowskiego getta. Warto przypomnieć, że właśnie w Piotrkowie Trybunalskim Niemcy utworzyli pierwsze getto na ziemiach polskich w 1939 roku.
Spacerując po Piotrkowie Trybunalskim w tym miejscu, zwróćcie uwagę na znajdującą się na ścianie Synagogi tablicę pamiątkową z treścią w językach polskim, hebrajskim, jidysz i angielskim. Wyryto tu informację: „W tym budynku mieściła się kiedyś Wielka Synagoga. Ta tablica poświęcona jest pamięci Żydów piotrkowskich zamordowanych przez okupantów hitlerowskich w latach 1939-1945”.Natomiast obok Wielkiej Synagogi znajduje się nieco mniejszy budynek, który został nazwany Małą Synagogą. W 1765 roku ufundował ją H. Piotrkowera. Na parterze budynku znajdowały się sale lekcyjne, natomiast na piętrze funkcjonował sąd rabinacki oraz lokalny zarząd gminy żydowskiej w Piotrkowie. Niestety podczas II wojny światowej również i ten budynek został zdewastowany i zniszczony prze hitlerowców.
Po zakończeniu II wojny światowej Mała Synagoga przez wiele lat stała pusta i niszczała. Na szczęście remont przeprowadzony w latach 1964-67 zatrzymał dewastację zabytkowego obiektu. Budynek został przeznaczony na bibliotekę dla dzieci.
Do Wielkiej Synagogi w Piotrkowie łatwo traficie. Znajduje się w pobliżu zamku, u zbiegu ulic Jerozolimskiej i Wojska Polskiego. Natomiast Mała Synagoga jest praktycznie wsparta o mur tej większej.
Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!
