PRZEWODNIK PO POLSCE
Kolegiata w Kartuzach jest jednym z najstarszych oraz najcenniejszych zabytków sztuki gotyckiej na Pomorzu i Kaszubach. Podróżując kamperem po tym regionie Polski, warto do Kartuz zawitać i zwiedzić tą niezwykłą, gotycką świątynię.
Unikalnym i charakterystycznym wyróżnikiem kartuskiej kolegiaty jest niezwykły zegar słoneczny, który został wbudowany w ścianę obiektu. Ciekawą konstrukcję ma również dach świątyni. W 1731 roku tak go zaprojektowano, że swoim kształtem przypomina wieko trumny.
Kolegiata w Kartuzach wybudowana została w latach 1383-1403. Gotycki kościół powstał tu niemal równocześnie z całym kompleksem klasztornym. Wewnątrz świątyni zwróćmy uwagę na gotycki ołtarz z 1444 roku. To prawdziwy unikat w skali całego kraju.
Ciekawie prezentuje się również zegar wewnątrz tej kaszubskiej świątyni. Jego wahadło ma kształt anioła śmierci. Zegar znajduje się w północnej części nawy głównej. Biały anioł z kosą w ręku porusza się ponad głowami zwiedzających kościół.
Z innych elementów zespołu poklasztornego zachowały się budynki gospodarcze, erem (cela braci zakonnych) oraz refektarz, w którym od 1995 r. mieści się galeria sztuki współczesnej.
Co jeszcze warto zobaczyć w Kolegiacie w Kartuzach?
Ołtarze boczne
W nawie głównej zobaczymy cztery ołtarze boczne o nazwach: "Wieczerzy Pańskiej", "Wszystkich Świętych", "Trzech Króli" i "Bożego Narodzenia". Najciekawiej prezentuje się pierwszy z nich – to dzieło gdańskiego mistrza Hansa Caspara. W 1678 r. wykonał go na zamówienie przeora Jana Bilsteina. Ołtarz wykonany został z czarnego marmuru i białego angielskiego alabastru. Pozostałe trzy zamówił następca Bilsteina, Wawrzyniec Fendrich. Wykonał je znany gniewski snycerz Maciej Scholler.
Stalle
W przedniej części nawy ustawione są dwa rzędy drewnianych, barokowych, kunsztownie zdobionych stalli. Pierwsze zainstalowane zostały 5 października 1643 r., kolejne w 1677 r. Starsze stalle, stojące z przodu przy południowej ścianie, prezentują apostołów. Natomiast te przy północnej - świętych eremitów i patronów kartuzów.
Tron przeora
Zwany również tronem celebransa - posiadający bardzo bogate opracowanie rzeźbiarskie drewniany obiekt z 1677 r. zbudowany w formie niszy, stojący w prezbiterium po prawej stronie ołtarza w ściennej wnęce. W centralnej części nad siedziskiem ukazana jest postać Boga Ojca. Jego palec wskazujący prawej dłoni skierowany jest ku niebu, lewej pokazuje na postać Chrystusa. Na dekoracyjnych skrzydłach ukazani są św. Brunon i św. Hieronim.
Kurdyban
W kartuskiej kolegiacie jako jedynym kościele w Polsce, zachowało się zdobienie ścian prezbiterium złoconym kurdybanem. Ufundował je przeor Wawrzyniec Fendrich w 1685 r. Związane jest to z wizytą Jana III Sobieskiego na Pomorzu, gdy polski król odwiedził Gdańsk, Żukowo, Kartuzy.
Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!
