WIEŚCI Z WARSZTATU
Zima czy błoto pośniegowe to szczególnie wymagające warunki dla fana caravaningu, a dla przednionapędowych kamperów okres zmagań z ryzykiem utraty przyczepności. Warto dowiedzieć się, jakie warunki panują w miejscu, które zamierzamy odwiedzić, aby zabrać ze sobą na przykład łańcuchy śniegowe, saperkę czy żwirek do podsypania pod koła, gdy utkniemy w śniegu.
Tego, że zalegający na drodze śnieg powoduje problemy z trakcją i znacząco utrudnia jazdę, doświadczył pewnie każdy kierowca. W sytuacji krytycznej droga hamowania nie tyle wydłuża się, co po prostu nie jesteśmy w stanie w ogóle ruszyć (pod górkę). I najlepiej to widać na przykładzie przednionapędowych kamperów z „długim” ogonem zabudowy kempingowej za tylną osią. Daleko za osią tylną jest przysłowiowy garaż. Właściciele kampervanów też będą mieli „pod górkę”, mowa o sytuacji wożenia sprzętu narciarskiego/snowboardowego na bagażnikach mocowanych za tylnym obrysem karoserii.
Obojętnie jaki kamper, to właśnie oś tylna jest zwykle dociążona w granicach dopuszczalnych wartości! Przesuwanie środka ciężkości daleko na tył w przednionapędowym kamperze to proszenie się o kłopoty w podgórskich i górskich miejscowościach. A zimową porą? Tylko czekać buksowania kół. W skrajnych warunkach można zapomnieć o pokonywaniu co bardziej stromych wzniesień czy podjazdów. I to nawet będąc w posiadaniu dedykowanego ogumienia, czyli opon zimowych.
W „PC” 111 (Na dobrej gumie) obszerniej omówiliśmy kategorię opon całorocznych – z uwzględnieniem tych, które spełniają wymogi dla opon zimowych (znaczek TPMS). Była też mowa o oponach stricte sezonowych: zimowych, letnich. Co jeszcze można dodać, mając na uwadze interesujące nas ogumienie? Oczywiście od maja tego roku przybyło propozycji dla fanów caravaningu. Przykładowo Continental wprowadza 99 pozycji w przedziale od 15 do 21 cali opony AllSeasonContact 2, czyli następcy wielokrotnie nagradzanego poprzedniego modelu. Z kolei Goodyear rozszerza linię opon Vector 4Seasons Cargo o 9 nowych rozmiarów, oferując kompleksową ofertę 28 pozycji rozmiarowych od 14 do 19 cali, które pasują do najpopularniejszych modeli „dostawczaków”, takich jak Ford Transit, Mercedes-Benz Sprinter, MAN TGE. Kupujesz nowe opony do swojego kampera na volkswagenie? Bezkosztowym ubezpieczeniem objęte są od niedawna wszystkie opony luzem lub na kole zakupione w sieci dealerskiej koncernu, co może być o tyle interesujące dla fanów dalekich podróży, że 36-miesięczna ochrona (obejmuje głównie przebicia, uderzenia w krawężnik) obowiązuje nie tylko w Polsce, ale w całej Europie.
Oczywiście niezwykle ważne dla bezpieczeństwa jest to, aby koła były dobrane zgodnie z zaleceniami producenta. Tylko wtedy mogą spełniać swoją funkcję. A jak się je dobiera? Otóż za pomocą specjalnych symboli. Przyjmuje się, że opony nie powinny być użytkowane, gdy upływa 10 lat od daty ich produkcji. Z kolei nieużywane opony mające do 3 lat mogą być sprzedawane jako nowe, jeżeli były właściwie przechowywane. Krótko mówiąc, bardzo istotnym parametrem jest data produkcji opony – to akurat określa czterocyfrowy kod naniesiony na jej boku. Dwie pierwsze cyfry oznaczają kolejny tydzień roku, dwie ostatnie – rok, np. 1518 to opona wyprodukowana w 15. tygodniu 2018 roku.
Felgi nie starzeją się tak szybko, ale czasem (np. na skutek uszkodzenia) przyjdzie nam kupić nowe. A wtedy można nieco poprawić np. stabilność poprzeczną pojazdu. O czym mowa? W tym przypadku akurat istotne będą dwa parametry: rozmiar felgi i kod osadzenia ET. Przykładowo zapis 6J x 14 H2 ET43 oznacza: szerokość (6) felgi w calach; średnicę (14) felgi w calach; ET43 to wspomniane przesunięcie osadzenia felgi. Bez zagłębiania się w szczegóły, odsadzenie lub też oddalenie felgi (zwane inaczej offsetem) to odległość pomiędzy płaszczyzną symetrii felgi a płaszczyzną powierzchni montażowej koła. W praktyce odsadzenie felgi wpływa bezpośrednio na rozstaw kół. W kamperach będzie pożądany możliwie duży rozstaw kół. Co innego, że zbyt duże odsadzenie felg (zbyt mała liczba ET) może sprawić, że koła będą wystawać poza obrys samochodu, co jest niezgodne z przepisami.
Wracając do zasygnalizowanej problematyki: co w sytuacji, gdy najlepszy (posiadany) bieżnik nie wystarcza? Z myślą o polepszaniu trakcji kół powstały rozwiązania znane pod nazwą łańcuchów. Założone na koła pozwalają pewnie i bezpiecznie pokonać zaplanowaną trasę. Warto wiedzieć, że stosowanie łańcuchów, a nawet obowiązek ich posiadania na wyposażeniu są uregulowane przepisami prawa w wielu państwach Europy. To o tyle istotne, że są także tzw. skarpety na koła, są też opaski. Obojętnie jakie, tak uzbrojonymi pojazdami można się poruszać po drogach o różnej nawierzchni, przeważnie z prędkością do 50 km/h, i to w sposób komfortowy.
Regulacje prawne obowiązujące w naszym kraju zezwalają na używanie łańcuchów śniegowych, kiedy wymagają tego warunki atmosferyczne.
– W Polsce przepisy drogowe w odniesieniu do wyposażenia zimowego są raczej liberalne, co związane jest oczywiście także z warunkami klimatycznymi. Jeżeli chodzi konkretnie o łańcuchy śniegowe, to ich stosowanie wymagane jest tylko na niektórych terenach. Kierowców informują o tym odpowiednie znaki drogowe. Często wymóg jest skierowany jedynie do części pojazdów, np. ciężarówek, co jest komunikowane dodatkowym oznakowaniem – tłumaczy Michał Senczek, ekspert firmy Taurus, która od lat produkuje i dystrybuuje łańcuchy śniegowe.
Na odcinkach dróg, przy których widnieje znak C-18, jesteś zobowiązany (inaczej musisz liczyć się z mandatem) do jazdy na łańcuchach, jeżeli nawierzchnię pokrywa warstwa śniegu. Koniec obowiązku jazdy na łańcuchach oznaczony jest natomiast znakiem C-19. Gdy ponownie wjedziemy na odkryty asfalt, trzeba niezwłocznie zdjąć łańcuchy z kół, ponieważ mogą powodować uszkodzenia opon i nawierzchni drogi (a to kolejny mandat).
Przednionapędowe kampery w sposób szczególny będą miały „pod górkę” na oblodzonych nawierzchniach. Nie bez powodu w ramach kontraktu na wynajem kampera z wypożyczalni polecanym pakietem są łańcuchy na koła
Jazda z łańcuchami na kołach dozwolona jest jedynie na oblodzonej lub pokrytej śniegiem nawierzchni. Montowanie łańcuchów śniegowych warto przećwiczyć wcześniej na płaskiej powierzchni, aby w razie potrzeby umieć je założyć
Poprawiają rozpędzanie i hamowanie w zimowych warunkach drogowych. Jeśli marzy ci się podróż po terenach górskich lub podgórskich w sezonie zimowym, musisz je mieć zawsze ze sobą. Na jakie się zdecydować? Te tradycyjne to połączone ze sobą ogniwa łańcucha, tworzące oplot zakładany na koła napędowe pojazdu. Tu istotna uwaga! Jeśli posiadasz pojazd typu 4×4, musisz mieć komplet na cztery koła.
Te renomowanych marek (np. König, Weissenfels, Simaka) będą oczywiście najdroższe, zwłaszcza gdy do ich produkcji wykorzystuje się stop chromu, niklu i manganu, wzbogacony czasem tytanem, który podnosi wytrzymałość. Wtedy cena za parę łańcuchów na jedną oś jest w stanie przekroczyć nawet 1000 zł. Tu też zakodowana informacja pozwoli dobrać odpowiedni produkt. Producenci udostępniają informacje o tym, jakie modele z ich oferty są przeznaczone dla konkretnej wielkości opon. Dane te podane są w formie tabeli i dzielą najpopularniejsze rozmiary opon na grupy oznaczone liczbowo – zazwyczaj od kn30 do kn260. Podział ten to tak zwana grupa rozmiarowa kn. Przykładowo na opony 205/50 R15 będą pasowały łańcuchy śniegowe grupy rozmiarowej 70.
Jednak to, czy w ogóle założymy upatrzone łańcuchy, zależy ostatecznie od odległości między oponą a nadkolem. Takie informacje powinien podać producent pojazdu (w przypadku kamperów – producent drugiego etapu homologacji).
Warto zawczasu poznać przepisy zobowiązujące nas do stosowania opon zimowych i łańcuchów (np. we Francji „equipements speciaux obligatoires”, a w Niemczech znak nakazu 268 jest odpowiednikiem polskiego C-18 „nakaz jazdy z łańcuchami”)
Hybrydowe łańcuchy Polaire Steel Sock składają się z płytek poliuretanowych i ogniw o przekroju kwadratowym. Nadają się do różnych rozmiarów opon, są łatwe w montażu i spełniają Ö-Norm 5117
Najniższą ceną charakteryzują się opaski na opony, ale też nie spodziewajmy się po nich znaczącej poprawy trakcji. Poza tym to wyroby do najwyżej kilkurazowego użytku. Kompromisem między stalowymi łańcuchami a plastikowymi opaskami mogą być tekstylne „skarpety” zakładane na koła. Najtańsze łańcuchy tekstylne można nabyć za mniej niż 70 zł – za komplet na jedną oś.
Są jeszcze swoiste hybrydy, bo tzw. adaptery na felgi – rodzaj zabezpieczenia antypoślizgowego montowany bezpośrednio do obręczy. Jest też pomysł francuskiej firmy Joubert Group, która dobrych kilka lat temu opracowała łańcuchy śniegowe Polaire Steel Sock, których ogniwa w całości wykonane są z plastiku. Taki oplot w kształcie rombu zapewnia satysfakcjonującą przyczepność na śniegu i lodzie. Jest to możliwe dzięki poliuretanowi termoplastycznemu (TPU) firmy BASF o nazwie Elastollan®, który sprawdzi się idealnie w pojazdach z niewielką ilością miejsca w przestrzeni nadkoli. Są po prostu bardzo kompaktowych wymiarów – mają tylko 6 mm wysokości, więc należą do najniższych na rynku. Ich kolejne zalety to prosty montaż, zautomatyzowane napinanie i demontaż. I co nie bez znaczenia, spełniają nie tylko francuską normę dla łańcuchów śniegowych (French regulation B26 panel), ale także są zgodne z austriacką Ö-Norm V 5117.
Austriackie podejście do bezpiecznych, tj. zgodnych z odpowiednią normą, rozwiązań uchodzi za najbardziej restrykcyjne. Właściciele samochodów ciężarowych powinni być wyposażeni w łańcuchy spełniające austriacką Ö-Norm 5119. W przypadku samochodów osobowych obowiązuje wspomniana już Ö-Norm 5117. Kolejny rodzaj łańcuchów (standardy Ö-Norm 5121), czyli tekstylne (tzw. skarpetki), nie jest dozwolony do stosowania na drogach, na których wymagane jest używanie łańcuchów dwóch wspomnianych wcześniej kategorii.
– W pozostałych państwach przepisy są mniej rygorystyczne, choć i tak mają swoją specyfikę. Przykładowo we Włoszech w okresie pomiędzy połową listopada a połową marca obowiązkowo trzeba używać opon zimowych, ale jeśli na danym terenie założymy łańcuchy, to wtedy są one traktowane jako zastępstwo opon zimowych – podsumowuje Michał Senczek.
Najlepiej oczywiście uniknąć utknięcia w zaspie śniegu lub nieplanowanego postoju na oblodzonej drodze. Jak ratować się z opresji, gdy się zakopiemy? Zamiast saperki w sytuacjach awaryjnych, tj. na krótkich dystansach lub drogach prywatnych, sprawdzonym rozwiązaniem są segmenty drabinkowej konstrukcji. Taki np. zestaw łańcuchów König Cingoli składa się z 6 segmentów oraz dedykowanego systemu mocowania do kół (śruby i wkręty).
Rafał Dobrowolski; Fot. Hymer, Joubert Group, Taurus
Artykuł pochodzi z numeru 6 (114) 2023 r. magazynu „Polski Caravaning”.
Chcesz być na bieżąco? Zamów prenumeratę – teraz jeszcze taniej i szybciej.
