PRZEPISY PRAWNE
Akcyza od kampera, potocznie zwana „podatek od kampera” obowiązuje każdą osobę, która od 1 lipca 2021 roku do 30 czerwca 2022 roku sprowadziła z zagranicy pojazd dostawczy i dokonywała jego modyfikacji w celu przerobienia na kampera. Teoretycznie sprawa jest jasna, praktycznie wywołuje liczne pytania.
Komentarz prawniczki dotyczący akcyzy od zabudowy kampera w 2023 r. znajdziesz w tym artykule.
Podstawą prawną akcyzy jest „Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw” (Dz.U. 2021 poz. 694), ogłoszona 15 kwietnia 2021 roku, która weszła w życie 1 maja 2021 roku. Z tekstem ustawy można zapoznać się tutaj. Wprowadziła ona istotną zmianę dla przedsiębiorców świadczących usługi przebudowy kamperów lub kampervanów oraz osób prywatnych, które samodzielnie przebudowały pojazd na kamper.
Przed wejściem przepisów w życie samochody dostawcze lub busy można było sprowadzić z zagranicy jako nieopodatkowane akcyzą samochody ciężarowe i w Polsce dokonać przeróbek, celem dostosowania pojazdu do potrzeb caravaningowych. Właściciela pojazdu obowiązywała ustawa „Prawo o ruchu drogowym”. Zgodnie z art. 78 musiał w terminie 30 dni powiadomić starostę o: „zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym”, (w tym wypadku rzecz dotyczyła zakwalifikowania kampera jako pojazdu specjalnego). Z formalno-prawnego punktu widzenia po poinformowaniu starosty wszystkie obowiązki zostały dopełnione.
„Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw” nałożyła na właściciela drugi obowiązek: zapłatę akcyzy. Rzecz wynika z art. 100 ust. 1a, wedle którego: „przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również: dokonanie w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy”. Przy czym ust. 4 wyżej wspominanego artykułu uznaje za samochody osobowe: „pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym”.Choć wspomniane przepisy weszły w życie w 2021 roku, obowiązek podatkowy w postaci płatności akcyzy został odroczony.
Osoby, których dotyczą zmiany w przepisach powinny:
Oczywiście, obowiązują dwie stawki akcyzy. Kwota zależy od pojemności silnika. Dla pojazdów o pojemności mniejszej niż 2000 m³ akcyza wynosi 3,1%. W przypadku pojazdów o pojemności powyżej 2000 m³ stawka to 18,6%, co przekłada się na wysokie kwoty.
Niestety, nic dobrego. Od roku wiadomo, że polskie firmy zajmujące się przebudową kamperów będą musiały podnieść ceny pojazdów lub zrezygnować z rynku polskiego na rzecz eksportu. Problem dotyczy zwłaszcza przedsiębiorców pracujących z pojazdami o pojemności silnika powyżej 2000 m³. Przepisy uderzają również w osoby prywatne, pragnące przerobić sprowadzone pojazdy na kampery. Majsterkowicze, którzy marzyli o samodzielnych przeróbkach, muszą dokonać kalkulacji.
Jakich podwyżek cen przerobionych kamperów należy się spodziewać z powodu akcyzy 18,6%? Rzecz jasna, kwota zależy od rocznika, modelu, wyposażenia i szeregu innych zmiennych. Uproszczając temat i bazując na średnich cenach typowych modeli, można założyć, że będzie drożej o 40 – 70 tysięcy.
Nie da się ukryć, że to dużo.
Nie jest tajemnicą, że przed 2021 rokiem luka w przepisach powodowała liczne nadużycia. Niektóre przypadki były tak spektakularne, że urosły wręcz do miana legendy. Za przykład można podać słynne Ferrari z ławeczką i zestawem narzędzi, które miało udawać pojazd techniczny, a precyzyjniej rzecz ujmując: lawetę. Laweta-Ferrari i tym podobne osobliwości były niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia organów podatkowych, czemu prawdę mówiąc, trudno się dziwić. Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. miała wyeliminować tego typu praktyki.
Problem polega na tym, że uszczelnienie przepisów ukarało polskich przedsiębiorców, którzy zajmowali się przebudową kamperów i kamper vanów, choć nic w tej sprawie nie zawinili. Mówiąc wprost: oni i ich klienci będą płacić więcej i ponosić konsekwencje finansowe za nadużycia, których wcześniej dopuściły się zupełnie inne osoby, próbujące naginać do swoich potrzeb przepisy celne i skarbowe.
Czy istnieje jakieś rozwiązanie? Sprawa nie jest taka prosta.
Jakub Faryś, Prezes Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego:
Z przykrością trzeba stwierdzić, że branża kamperowa stała się ofiarą wprowadzenia przepisów, które mają na celu uszczelnić system podatkowy i wyeliminować nieprawidłowości w zakresie clenia pojazdów. Co do zasady wszyscy zgadzają się, że wysokie akcyzowanie pojazdu takiego jak kamper nie jest wskazane i wyrządzi szkody branży turystycznej. Niestety, kamperów nie dało się wykluczyć z grupy pojazdów ujętych w ustawie z bardzo prostego powodu: obecnie nie ma definicji homologacyjnej kampera.
Kilku przedsiębiorców z branży złożyło zapytania z prośbą o interpretację przepisów. Podstawowe wątpliwości dotyczą metodologii liczenia akcyzy. Niektórzy twierdzą wprost: „nie wiemy, ile mamy zapłacić. Nasz dział prawny stoi pod ścianą”. Przyczyna tkwi w tym, iż niektóre urzędy skarbowe poinformowały przedsiębiorców, że akcyza będzie naliczana od wartości rynkowej pojazdów. Zarazem znalazły się podmioty, które twierdzą, że podstawą do naliczania akcyzy będą faktury.
Na pytania dotyczące akcyzy odpowiada radca prawny Paweł Tuzinek, prezes Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego.
Polski Caravaning: Pierwsze pytanie, które dotarło do nas od caravaningowców brzmi: czy akcyza dotyczy pojazdów sprowadzonych tylko z terenu UE, czy wszystkich zza granicy?
Paweł Tuzinek: Moim zdaniem przepisy są dosyć jasne. Mówimy tutaj o podatku akcyzowym, a tym opodatkowany jest zarówno import pojazdów (czyli sprowadzenie spoza UE), jak i wewnątrzwspólnotowe nabycie, czyli sprowadzenie auta z innego kraju UE. Trudno przy tym zakładać, żeby prawodawca czynił preferencje dla importu pojazdów spoza UE, a opodatkowane byłyby tylko te sprowadzone z terenu Unii. To kłóciłoby się z ideą ochrony unijnego wspólnego rynku.
PC: Dotarł do nas opis skomplikowanego przypadku. Jeden z przedsiębiorców sprowadził Forda. Urząd celny potraktował pojazd jako osobowy. Wydział komunikacji uznał pojazd za ciężarowy. To figuruje w dowodzie rejestracyjnym. Przedsiębiorca przerobił Forda na kamper. Teraz pyta, czyja interpretacja jest obowiązująca, urzędu celnego, czy wydziału komunikacji?
Paweł Tuzinek: Organy powinny orzekać jednolicie w tym samym stanie faktycznym i prawnym, ale skoro już zdarzyła się taka rozbieżność, to decydujące jest tutaj stanowisko organu skarbowego, bo on jest bezpośrednio odpowiedzialny za przyjmowanie deklaracji i przyjmowanie podatku akcyzowego. Wydział komunikacji (czyli starosta) zajmuje się akcyzą w zasadzie jedynie jako „wentyl bezpieczeństwa”, czyli na etapie rejestrowania auta sprawdza ostatecznie, poprzez okazanie mu zaświadczenia, czy akcyza została zapłacona. Wiadomo, że trochę się to miesza z uwagi na zwolnienia i brak obowiązku zapłaty akcyzy, ale zostało to uszczelnione zaświadczeniami, które wydają organy podatkowe, a starosta jedynie sprawdza, czy one są. Co do głównego wątku pytania, to nowe przepisy właśnie polegają na tym, że opodatkowana jest „przeróbka” samochodu ciężarowego na osobowy, czyli jeżeli wiąże się to ze zmniejszeniem liczby miejsc w związku z przebudową na kamper, to ten obowiązek podatkowy w tym momencie powstanie. Zauważmy, że opodatkowanie „przeróbki” jest już zupełnie niezależne od postępowania przed starostą, ponieważ dotyczy aut już zarejestrowanych. Organy podatkowe prowadzą je więc samodzielnie.
PC: Drugi przypadek, o którym nas poinformowano: mężczyzna sprowadził samochód dostawczy, przerobił go na kamper i planował zapłacić akcyzę wyliczoną wedle faktur. Urząd Skarbowy poinformował go, że nie będzie uwzględniał faktur, ale wartość rynkową. Powołano się na wytyczne z Urzędu Marszałkowskiego.
Paweł Tuzinek: To zgodne z przepisami. W przypadku dokonania „przebudowy” pojazdu podstawą opodatkowania jest średnia wartość rynkowa samochodu osobowego na rynku krajowym, pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy (art. 104 ust. 6b ustawy o podatku akcyzowym). Przepisy definiują też, co to jest średnia wartość rynkowa. Jest to „notowana na rynku krajowym w dniu powstania obowiązku podatkowego średnia cena zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz - jeżeli jest to możliwe do ustalenia - z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym”. W przypadkach, o których tutaj mówimy, będzie to cena samochodu osobowego powstałego w wyniku „przeróbki”.
PC: Czyli będzie to cena wraz z wyposażeniem?
Paweł Tuzinek: W przypadku kampera, czy w ogóle pojazdów, do których dodawane jest jakieś wyposażenie, niestety będzie to cena wraz z tym wyposażeniem.
PC: Jaka jest procedura w przypadku rozbieżności w wysokości podstawy opodatkowania?
Paweł Tuzinek: Jeżeli zadeklarowana wysokość podstawy opodatkowania bez uzasadnionej przyczyny będzie znacznie odbiegać od średniej wartości rynkowej, przewidziana jest specjalna procedura. Organ podatkowy najpierw wezwie podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub do wskazania przyczyn uzasadniających jej wysokość w podanej kwocie. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub niewskazania przyczyn, organ podatkowy samodzielnie określi wysokość podstawy opodatkowania. Tego typu procedura stosowana jest już obecnie w przypadku klasycznej akcyzy od osobówek.
PC: Jaka jest metodologia wyliczeń?
Paweł Tuzinek: W przypadku prostych spraw, organy, żeby ustalić cenę średnią, korzystają z narzędzi do agregacji i ustalania cen pojazdów, jakimi posługują się między innymi dealerzy skupujący auta używane, na przykład takich aplikacji jak Eurotax czy Info-ekspert. W przypadku przeróbek na kampera, jeżeli będzie on posiadać dużo indywidualnych rozwiązań i dużo dodatkowego wyposażenia, powyższe narzędzie może nie wystarczyć, bo po prostu aplikacja nam takiego auta nie wyceni.
PC: Kampery przerabiane i modyfikowane na indywidualne zamówienia klientów często mają niestandardowe rozwiązania, czasami innowacyjne. Ponad wszelką wątpliwość tego typu pojazdów nie da się prawidłowo wycenić za pomocą narzędzi do agregacji. Co wówczas?
Paweł Tuzinek: Wtedy konieczne będzie skorzystanie z wyceny wykonanej przez biegłego. Zapewne będzie to wyglądało w następujący sposób: najpierw biegły wyceni wartość „surowego” auta, a potem dodatkowo określi wartość nakładów i wyposażenia. W takim przypadku, jeżeli okaże się, że wysokość podstawy opodatkowania ustalona z uwzględnieniem opinii biegłego odbiega co najmniej o 33% od zadeklarowanej podstawy opodatkowania, koszty opinii biegłego lub biegłych będzie ponosić podatnik.
