PRZEWODNIK PO POLSCE
"Wadowice – tu wszystko się zaczęło…” – mówił papież Jan Paweł II podczas wizyty w swoim rodzinnym mieście. Kiedy więc będziecie podróżowali kamperem po Małopolsce, koniecznie zajrzyjcie do tego historycznego i zabytkowego miasta, w którym czuć ducha Papieża Polaka.
Wadowice to miejsce urodzenia Karol Wojtyła, przyszłego papieża. Gdy Wojtyła, ówczesny krakowski kardynał został papieżem Janem Pawłem II, do niewielkich Wadowic na południu Polski przejechali dziennikarze z całego świata. Wtedy właśnie odkryliśmy to miasteczko i okazało się, że jego historia jest niezwykle ciekawa, a zabytki przepiękne.
Wadowice od 1772 r. znajdowały się pod panowaniem austriackim i pozostawały pod nim przez następne 146 lat.
Co warto w Wadowicach zobaczyć?
Większość zabytków niewielkich Wadowic związana jest z tzw. okresem galicyjskim miasta.
Klasztor Karmelitów Bosych. W 1892 r., w mieście pojawili się Karmelici Bosi z Czernej koło Krzeszowic. Zakończenie prac budowlanych i konsekracja kościoła zakonników nastąpiły w 1899 r. Karmelici aktywnie włączyli się w tutejsze życie społeczne. Z wadowicką świątynią związane są losy o. Józefa Rybki (1854-1919) i św. Rafała Kalinowskiego, którego papież Jan Paweł II w 1983 r. ogłosił w 1991 r. świętym.
Ogródek sądowy. Ten niewielki skwer zlokalizowany pomiędzy budynkiem Sądu Obwodowego, kamienicą Izydora Daniela, kamienicą Leiblerów i adwokata Andrzeja Markowskiego oraz budynkiem dawnego Gimnazjum. W XIX w. usytuowano tu cokół z popiersiem barona Józefa Bauma von Appelshofen (1821-1883), który był gorącym polskim i lokalnym patriotą.
Wadowicki rynek. Pierwotny układ przestrzenny rynku ukształtował się w późnym średniowieczu. Po pierwszym rozbiorze Polski i włączeniu Wadowic do imperium Habsburgów, gdzie była częścią Galicji, przez centrum miasta poprowadzono trakt z Wiednia do Lwowa (na linii zachód-wschód).Kamienica Gedlów. Kamienice murowane pojawiły się Wadowicach na przełomie XVIII i XIX w. Jedna z najstarszych, w stylu klasycystycznego miejskiego dworku, wybudowana została ok. 1800 r. przy ówczesnej ul. Kościelnej. Charakterystycznym elementem architektury jest przedsionek i znajdujący się nad nim balkon ozdobiony kanelowanymi kolumnami jońskimi.
Interesujący jest również budynek Rady Powiatowej i Powiatowej Kasy Oszczędności, a także gmach Restauracji Teofila Wysogląda. Co ciekawe, w styczniu 1915 r. przebywał tutaj Józefa Piłsudskiego, podczas jego przemarszu z polskimi legionami.
Dworzec Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda. W drugiej połowie XIX w. włączono Wadowice do sieci kolejowej Galicji i Austro-Węgier otwierając mieszkańców miasta na Kraków, Lwów a nawet Wiedeń. W 1888 r. powstała również wieża ciśnień oraz dwa żurawie do napełniania wodą parowozów. Ta droga kolejowa do dziś prowadzi z Bielska-Białej przez Wadowice do Kalwarii Zebrzydowskiej, a stamtąd do Krakowa.
Cmentarz Narodów. Wojskowa nekropolia powstała na potrzeby epidemicznego szpitala wojskowego. Do czasu wybuchu I wojny światowej pochowano tu prawie 1500 żołnierzy wieloetnicznej habsburskiej monarchii. W latach 1914-1918 spoczęło tu co najmniej 1200 osób zmarłych od odniesionych ran lub epidemicznych chorób. W latach walk o granice Polski, czyli w okresie od 1918 do 1921 spoczęło tu ponad 2100 żołnierzy bolszewickich, Litwinów oraz Ukraińców.
Wadowicki kirkut. W 1892 r. Gmina Żydowska w Wadowicach założyła kirkut tuż za Cmentarzem Narodów. Przy bramie wejściowej umieszczono dom przedpogrzebowy „Beit Tahara” („dom oczyszczenia”), a naprzeciwko dom dozorcy. W latach I wojny światowej spoczęło tu 42 żołnierzy żydowskich służących w austriackich pułkach. Cmentarz przetrwał również II wojnę światową. W 1945 r. został odbudowany i obecnie na jego terenie można obejrzeć ok. 600 nagrobków.Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!
