PRZEWODNIK PO POLSCE
Jeśli wybierzecie się kamperem w podróż do Zamościa, czeka Was wiele wspaniałych doznań podczas zwiedzania Starego Miasta. Warto zanurzyć się w zamojskie klimaty starówki i podziwiać piękne zabytki tego wiekowego miasta.
Zabudowania architektoniczno-urbanistyczne Starego Miasta w Zamościu to prawdziwa perełka wpisana na listę UNESCO. Projekt zabudowy dawnego miasta powstał według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando. Warto wiedzieć, że nawiązywał do zabudowy miast włoskich. Warto dodać, że do naszych czasów zachował się w prawie niezmiennej formie pierwotny układ Starego Miasta.
Zamość - prywatne miasto powstało w 1580 roku. Jego twórcą był kanclerza Jana Zamoyskiego. Gród bogacił się dzięki usytuowaniu na szlaku handlowym, który łączył zachodnią i północną Europę z Morzem Czarnym.
Zamość jak włoskie miasto
Jak już wspomnieliśmy, miasto wybudowano według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando i nawiązywało swoją architekturą do ówczesnych miast włoskich. Zachował się do dziś w prawie niezmiennej formie pierwotny układ Starego Miasta.
Zamość został doceniony przez wpisanie miasta w 1992 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
W pobliżu dworca obejrzymy Bramę Szczebrzeską, wybudowana w latach 1603-05, jako jedna z trzech ówczesnych bram miejskich. Została przebudowana XVII i XIX wieku, kiedy zmieniono jej wygląd na styl klasycystyczny.
To warto zobaczyć na Starym Mieście w Zamościu
Za bramą renesansową zobaczymy kolegiatę św. Tomasza. Świątynia została wybudowana w XVI wieku przez Bernarda Morando. Jest to jeden z najwspanialszych kościołów tego typu w Polsce. Został przebudowany na początku XIX wieku przybierając styl klasycystyczny. W środku obejrzymy wspaniały renesansowy wystrój rzeźbiarski.Tuż przed wyjściem z kolegiaty, po lewej stronie zobaczymy dawny pałac rodu Zamoyskich, właścicieli miasta. W połowie XVIII wieku nadano mu styl barokowy, renowację przeprowadzono pod kierunkiem architekta Jana Columbaniego. W 1821 pałac i miasto przestały być własnością rodu magnackiego. Sprzedano go wraz z miastem Skarbowi Państwa. Przed pałacem stoi pomnik hetmana i kanclerza Jana Zamoyskiego.
Koniecznie warto również obejrzeć Wielki Arsenał wybudowany w XVII wieku - to dawna zbrojownia zamkowa. Po I wojnie światowej miały tu swoją siedzibę szkoły, natomiast po wojnie stolarnia. Natomiast od roku 1984 działa tu oddział Muzeum Zamojskiego, Muzeum Barwy oraz Oręża „Arsenał".
Po przeciwnej stronie znajduje się budynek dawnej Akademickiej Wikarówki, która została zbudowana w pierwszej połowie XVII wieku. Mieszkali tu świeccy profesorowie Akademii. Niedaleko możemy również obejrzeć gmach dawnej akademii, trzeciej uczelni w Rzeczpospolitej oraz pierwszej prywatnej szkoły finansowanej przez ród Zamoyskich. Została otwarta w 1595 roku. To właśnie tu Zamoyski wypowiedział słynne zdanie: „Takie są rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie".
Koniecznie również udajcie się na aleję 1 Maja, gdzie usytuowany jest kościół poreformacki św. Katarzyny. Wybudowany w 1674 roku, niestety zniszczony przez Austriaków. Został odbudowany w 1806 r.Przepiękna synagoga w Zamościu
Przy ulicy Zamenhofa znajduje się dawna synagoga, jedna z najpiękniejszych, najlepiej zachowanych późnorenesansowych żydowskich świątyń w Polsce. Powstała około 1610 roku w stylu późnego renesansu. Po wyjściu z synagogi, spacerując ulicą Zamenhofa dojdziemy do Domu Mykwy -łaźni żydowskiej z XVIII wieku. We jej wnętrzu zachował się dawny basen do rytualnych kąpieli.
Koniecznie również udajcie się do Rynku Wielkiego. To piękny, kwadratowego plac, który stanowi centrum miasta i jeden z największych XVI-wiecznych placów w Europie. Na każdym rogu rynku znajduje się zespół podcieniowych kamienic mieszczańskich. Niegdyś zamieszkiwali je zamożni kupcy, profesorowie akademii czy dworzanie.
Dodajmy, że ratusz wznoszący się na rynku jest architektonicznym symbolem miasta.
Wybudowany w 1591 roku, był wielokrotnie przebudowywany. Obecny wygląd nadano mu w połowie XVII wieku. Ciekawostką jest fakt, że kamieniczki znajdujące się na wschód od ratusza należały niegdyś do kupców ormiańskich. Ich wyróżniającymi elementami są attyki i płaskorzeźby. W czterech z nich mieści się teraz Muzeum Zamojskie.
Przy ulicy Staszica obejrzymy natomiast mury barokowego kościoła Franciszkanów, który powstał w 1637 roku. Fundował go hetmana Tomasza Zamoyskiego. Kościół wymienia się jako jeden z najwybitniejszych budowli sakralnych XVII wieku w Polsce. W 1784 roku kościół zamieniono na magazyn wojskowy. Natomiast w 1840 roku przebudowano na koszary.
Zobacz fortyfikacje w Zamościu
W Zamościu znajduje się również pas dawnych fortyfikacji. Bastion wznosi się na wprost ulicy Staszica. W jednym z jego budynków, w latach 1824-25 więziono polskiego działacza niepodległościowego Waleriana Łukasińskiego. Obok wznosi się dawna Brama Lwowska pochodząca z początku XIX wieku z fragmentem murów obronnych. Przy ulicy Łukasińskiego zobaczymy również budynki zwane Podkarpie. To dawny kościół oraz klasztor Bonifratrów wybudowane w połowie XVII wieku.
Przy placu Wolności warto zwrócić uwagę na kościół św. Stanisława. Pierwotnie była to świątynia prawosławna, wzniesiona w Zamościu przez kupców greckich – na pewno po 1589 roku.
Przy ulicy Kościuszki zobaczymy budynki dawnego kościoła i klasztoru sióstr Klarysek. Przy ulicy Wyspiańskiego znajduje się natomiast tak zwana Rotunda – działobitnia. Została wzniesiona w latach 1820-25 dla obrony miasta.
Polska jest piękna. Nie czekaj, ruszaj w drogę!
