WYNAJEM KAMPERÓW
Krążą sprzeczne opinie na temat wymagań, jakie musi spełniać niezależna grzewcza instalacja gazowa w kamperze albo przyczepie kempingowej. Co o tym mówią przepisy?
Pokutuje pogląd, że o ile zbiornik z gazem nie jest częścią instalacji napędowej auta, to nie podlega on przeglądom i opłatom, takim jak przegląd auta z LPG. Z kolei jeden z członków grupy Polski Caravaning na Facebooku zasugerował, że bez opinii specjalistów od zbiorników ciśnieniowych podlegających pod dozór się nie obejdzie. Aby rozwiać te wątpliwości, poprosiłem Transportowy Dozór Techniczny (TDT) o wskazanie wykładni obowiązujących przepisów dotyczących montażu i kontroli zbiorników z gazem w pojazdach kempingowych. Cóż, TDT odpowiedziało, że temat jest dość złożony, gdyż możemy mieć do czynienia ze zbiornikami zamontowanymi na stałe lub wymiennymi, o poborze w fazie gazowej lub ciekłej oraz instalacjami fabrycznymi lub zabudowanymi. Dowiedziałem się również, że… nie ma w Polsce przepisów regulujących wywołany temat.
Ciśnieniowe urządzenia podlegające dozorowi
Najczęściej w kamperach i przyczepkach korzystamy z gazu skroplonego, czyli propanu-butanu, który służy do ogrzewania pojazdu podczas postoju, podgrzewania wody w bojlerach czy gotowania. Najczęściej magazynujemy go w dwóch wymiennych butlach gazowych, czyli ciśnieniowych urządzeniach transportowych. Niezależnie od ich objętości, o ile instalacja gazowa została dopuszczona do użytkowania, wymiany butli można dokonać samodzielnie, zgodnie z instrukcją obsługi.Jaki zatem jest stan prawny w kwestii „ciśnieniowych urządzeń transportowych”, które podlegają dozorowi TDT? Niejasny, bowiem pojawia się zastrzeżenie, że instytucja swoje stanowisko opiera, bazując na obowiązującym ustawodawstwie oraz dokumentacji urządzeń technicznych, i jako taka nie ma umocowania do wydawania opinii prawnych oraz interpretacji przepisów prawa w tym zakresie.
Homologacja
Na pytanie: czy zbiornik zamontowany w kamperze, który nie zasila jednostki napędowej, wymaga certyfikatów, otrzymałem prócz odpowiedzi wyliczankę przepisów, odnośników do rozporządzeń i załączników.
Zacznijmy od tego, że wymagania techniczne odnośnie do specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych, zarówno w zakresie ich projektowania, jak i np. eksploatacji, naprawy i modernizacji, określone są w rozporządzeniu ministra transportu z 20 października 2006 r., zwanego dalej rozporządzeniem SUC.
– Zatem zbiorniki zamontowane w instalacjach zasilania pojazdów, napełniane skroplonym gazem węglowodorowym LPG, oraz zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony zamontowane w instalacjach grzewczych pojazdów, stosowane w celu ogrzewania kabin pojazdów drogowych i przyczep kempingowych oraz turystycznych, a także w celu prowadzenia procesów technologicznych, powinny być eksploatowane zgodnie z przepisami dotyczącymi urządzeń podlegających dozorowi technicznemu – zapewniają nas inspektorzy TDT.
Warunki eksploatacji określa również regulamin ONZ nr 122 o jednolitych warunkach technicznych dotyczących homologacji pojazdów kategorii M, N i O w odniesieniu do ich systemów grzewczych. Zgodnie z jego wytycznymi dokonuje się homologacji typu pojazdu względem jego układu ogrzewania lub homologacji typu grzejnika jako części. Stanowi on, że instalacja fazy gazowej zasilanego LPG układu ogrzewania w pojeździe powinna spełniać wymagania normy EN 1949 o wymaganiach dotyczących układów zasilanych LPG dla celów mieszkalnych w pojazdach kempingowych oraz w innych pojazdach drogowych.
Zgodnie z załącznikiem 8 pkt 1.1.2 Regulaminu ONZ nr 122 dla zbiornika gazowego zamontowanego w „kamperze” na stałe wymagane jest świadectwo homologacji na zgodność z Regulaminem ONZ nr 67. Co więcej – zbiornik powinien być dedykowany, a nie na przykład taki, jakie montowane są w instalacjach zasilających silniki aut na LPG.– Do zasilania urządzeń w pojeździe kempingowym potrzebujemy bowiem frakcję lotną gazu, znajdującą się w górnej części zbiornika, a do zasilania jednostek napędowych potrzebujemy frakcję ciekłą. Dlatego nie możemy tak po prostu zainstalować zbiornika samochodowego – wyjaśnia Adam Małek, kierownik sprzedaży i serwisu Truma w firmie Loycon SYSTEMS.
Konieczna w takim przypadku byłaby m.in. ingerencja w tzw. wielozawór oraz ograniczenie stopnia napełnienia takiego zbiornika. Przeszkód dla adaptacji jest znacznie więcej.
Powinny nas zatem interesować tylko zbiorniki wyprodukowane przez wyspecjalizowane firmy posiadające odpowiednie certyfikaty. Same zaś zbiorniki powinny mieć nabity numer oraz świadectwo legalizacji wydane przez TDT ważne przez 10 lat. Przy czym niedopuszczalne jest dokonywanie w nich jakichkolwiek modyfikacji.
Montaż
Czas na kolejny krok. Upatrzony wcześniej zbiornik trzeba zintegrować z instalacją gazową na pokładzie kampera. Zdrowy rozsądek podpowiada, by montaż powierzyć osobie z uprawnieniami gazowymi. A co na to przepisy? Brak tu wykładni.
TDT przyznaje, że polskie przepisy nie regulują kwestii montażu zbiornika na frakcję lotną. Nie wiadomo zatem, kto może dokonać takiego montażu w instalacjach grzewczych pojazdów i jakie dokumenty są wymagane. Pewne jest natomiast, że jeśli instalacja jest homologowana na zgodność z Regulaminem ONZ nr 122, to wówczas taki zbiornik instaluje producent konkretnego kampera, gdyż to on ma wyłączne prawo do wystąpienia z wnioskiem o homologację.
A co, jeśli instalacja jest zabudowywana na rynku wtórnym, tj. w już dopuszczonym do ruchu pojeździe? TDT poprzestaje na stwierdzeniu, że wówczas obowiązuje rozporządzenie z 31 grudnia 2002 r. Tymczasem w rozporządzeniu ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2016 r., poz. 2022) znajdziemy tylko zastrzeżenia dotyczące zabudowy samych zbiorników do celów grzewczych. Chodzi o to, by taki „zbiornik paliwa niezależnej instalacji ogrzewczej nie był umieszczony w kabinie kierowcy lub w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób” oraz „by nie miał wlewu w kabinie”, „zaś przegroda lub ścianka oddzielająca zbiornik od tych pomieszczeń była wykonana z materiału niepalnego”. Dodatkowo wymaga się umieszczenia go w taki sposób, „by był możliwie dobrze zabezpieczony przed skutkami zderzenia czołowego lub uderzenia w tył”.
Mając na uwadze te stwierdzenia, można przypuszczać, że rekomenduje się umocowanie takiego zbiornika pod podłogą i między osiami kół kampera.
Powierzając osobie kompetentnej poprowadzenie takiej instalacji, kierujmy się zatem zdrowym rozsądkiem i unikajmy samoróbek. Przykładowo – węże muszą być poprowadzone w bezpiecznych i niezagrożonych przestrzeniach z zachowaniem zasady kontrolowanej sprężystości instalacji pod wpływem wibracji i różnicy temperatur.
Jeśli chcesz korzystać z ogrzewania podczas jazdy, to pojazd musi być wyposażony w specjalne urządzenia odcinające dopływ gazu w momencie wypadku
Pamiętaj!
1. Obojętnie jaki zasobnik, upewnij się, czy ma aktualną legalizację.
2. Podczas wymiany butli sprawdź stan uszczelki.
3. Urządzenia gazowe na pokładzie stosuj tylko i wyłącznie zgodnie z ich przeznaczeniem.
4. Podczas gotowania otwieraj okno albo wywietrznik, aby zapewnić należytą wentylację.
5. Korzystając z ogrzewania, kontroluj drożność i stan układu kominowego.
Kontrola szczelności
Zapytałem także TDT: czy instalacja gazowa wymaga kontroli i kto jest upoważniony do jej przeprowadzenia.
– W pojeździe z zamontowanym urządzeniem podlegającym organowi dozoru technicznego uprawniony diagnosta powinien dokonać sprawdzenia dokumentów przed przystąpieniem do badania technicznego pojazdu. Brak ważnego dokumentu stwierdzającego sprawność urządzenia technicznego skutkuje negatywnym wynikiem badania technicznego pojazdu – twierdzą inspektorzy TDT.
Wspomnijmy tu, że posiadacze kamperów z instalacją Truma co dwa lata muszą przeprowadzać próby szczelności specjalnie do tego przeznaczonym urządzeniem lub po każdorazowej ingerencji w instalację, jak na przykład demontaż czy ponowny montaż któregokolwiek z urządzeń, czy to ogrzewania, lodówki, czy kuchenki.
– Co dziesięć lat mamy obowiązek wymiany reduktora i węży gazowych – licząc od daty produkcji tych elementów, a nie daty montażu. Te i inne zabiegi należy dokonywać tylko w serwisach posiadających certyfikaty gazowe – przypomina reprezentant firmy.
Czy regulacje w kwestii kontroli instalacji w kamperze (pojazd silnikowy) dotyczą również przyczepy? TDT znowu przywołuje Regulamin ONZ nr 122, który odnosi się do pojazdów, nie dzieląc ich na kategorie: osobowe (M), ciężarowe (N) czy przyczepy (O). I podkreśla, że szczelność instalacji powinna zostać sprawdzona przez diagnostę na stacji kontroli pojazdów.
Zamiast podsumowania
Wyraźnie widać, że wciąż brakuje czytelnych zapisów i zdroworozsądkowych regulacji. Całkiem trafnym posunięciem, do czasu wypracowania konkretnych norm, byłaby kontrola podobna do silników na LPG. Jeśli zaś chodzi o przyczepy, pojawiają się sugestie, by stosowano do nich zapisy odnoszące się do instalacji gazowych dla motorowodniaków.
Trzeba wiedzieć
Propan-butan jest nawaniany, tj. ma intensywny zapach. Dlatego w przypadku nawet małej nieszczelności można go poczuć. Należy wówczas zamknąć główny zawór, ewentualnie zakręcić butlę gazową i udać się do wyspecjalizowanego warsztatu, aby usunąć usterkę. Warto też zlecać okresowo badanie szczelności w warsztacie z uprawnieniami gazowymi.
Rafał Dobrowolski
Artykuł pochodzi z numeru 1 (92) 2020 r. magazynu „Polski Caravaning”.
Chcesz być na bieżąco? Zamów prenumeratę – teraz jeszcze taniej i szybciej.
