WIEŚCI Z WARSZTATU
Auto pracuje na benzynie bezproblemowo. Na gazie “faluje” na wolnych obrotach. Co może być tego przyczyną?
Oglądając film, nie zastanawiamy się jak działa telewizor. Podobnie postępuje większość użytkowników samochodów, dopóki nic nie zakłóci tego stanu “nieświadomości”. Dopiero kiedy pojawiają się jednak jakieś problemy w funkcjonowaniu silnika naszego pojazdu, zmusza nas to do zastanowienia się, dlaczego tak się dzieje.
W przypadku samochodu wyposażonego w instalację gazową zdarza się, że w czasie zasilania silnika gazem na biegu jałowym pracuje on nierównomiernie. Towarzyszy temu czasem “falowanie obrotów”, które nie występuje podczas zasilania benzyną. Spróbujmy wyjaśnić możliwe przyczyny tego zjawiska.
Zewnętrznie, słysząc pracę silnika możemy mieć wrażenie, że silnik i wszystkie jego elementy pracują poprawnie przy zasilaniu benzyną. Niestety, nie zawsze tak jest w rzeczywistości. Szczególnie mogą się o tym przekonać posiadacze samochodów z instalacją podającą gaz za pomocą miksera.
Jednym z elementów mających wpływ na wysokość obrotów silnika jest zawór sterujący przepływem powietrza w kanale obejściowym biegu jałowego. Po zwolnieniu pedału gazu obroty silnika maleją. Ich poziom zależy od wielkości uchylenia przepustnicy i otwarcia właśnie owego zaworu biegu jałowego. Problem zaczyna się wtedy, gdy na skutek zanieczyszczenia zawór biegu jałowego przepuszcza zbyt małą ilość powietrza lub całkowicie przestaje się otwierać i element roboczy przyjmuje stałe położenie. W przypadku samochodu z wtryskowym układem zasilania benzyną zmniejszenie ilości powietrza dopływającego do silnika spowoduje zmniejszenie dawki paliwa podawanej przez wtryskiwacze benzyny. Obroty silnika niewiele mniejsze od prawidłowych są jednak stabilne. W przypadku układu zasilania gazem za pomocą miksera do zmniejszonej ilości powietrza trzeba podać zmniejszoną dawkę gazu, aby uzyskać prawidłową mieszankę paliwową. Ilość podawanego gazu zależy co prawda od ilości powietrza przepływającego przez mikser, jednak znaczne zmniejszenie przepływu utrudnia układowi gazowemu dobór właściwej ilości gazu. Bardzo mała ilość mieszanki palnej dopływającej do silnika powoduje problemy z jej spalaniem (zbyt małe dawki paliwa dla prawidłowego wypełnienia komory spalania) i obroty silnika niebezpiecznie maleją. Jeżeli zjawisku temu towarzyszy zużycie świec zapłonowych, przy zwalnianiu w czasie dojeżdżania do skrzyżowania dróg lub podczas hamowania silnik niespodziewanie gaśnie.
Podobna sytuacja może wystąpić z bardzo prozaicznej przyczyny. Zbyt mocno zabrudzony filtr powietrza (kiedy ostatni raz sprawdzaliśmy w naszym samochodzie jego stan?), przepuszczając coraz mniejsze ilości powietrza, działa podobnie jak uszkodzony zawór biegu jałowego. Podczas regulacji ilości gazu wypływającego z reduktora w układach I i II generacji, filtr powietrza był w miarę czysty, a ustalany przepływ gazu dopasowany do odpowiedniej ilości powietrza (ustawienie mieszanki około stechiometrycznej, czyli najlepszej do spalania w silniku). Po zanieczyszczeniu filtra nastąpi zmniejszenie ilości powietrza przepływającego przez filtr, a to będzie wymagało zmniejszenia ilości podawanego gazu. Jeżeli jest to instalacja z elektronicznym sterowaniem dozowania gazu (wyłącznie układy samoadaptacyjne bez śrub regulacyjnych pomiędzy reduktorem i mikserem) zmiana dozowania gazu w pewnym zakresie następuje automatycznie. Później mieszanka podawana do silnika na skutek zbyt małej ilości powietrza staje się zbyt bogata. Trudności ze spalaniem objawiają się poprzez nierównomierną pracę silnika i spadek obrotów.
Sytuacja bardzo podobna w objawach może również wystąpić na skutek nadmiernego zużycia elementów regulacyjnych w reduktorze gazu. Z tego powodu z reduktora wypływa nadmierna dawka gazu w stosunku do ilości powietrza. Spalanie mieszanki pogarsza się i mamy do czynienia z sytuacją podobną do opisanej powyżej.
Na koniec posłużę się przykładem z praktyki warsztatowej z cyklu “naprawa instalacji gazowej przez telefon” (przecież telefon komórkowy ma obecnie większość kierowców). Dzwoni zdziwiony kierowca i relacjonuje sytuację: “Wymieniłem filtr powietrza na nowy, ponieważ był bardzo brudny, ale silnik po przełączeniu na zasilanie gazem pracuje bardzo źle na wolnych obrotach, a właściwie gaśnie. Samochodem nie dało się jechać, więc sięgnąłem po stary filtr powietrza i włożyłem z powrotem na miejsce. Silnik pracuje znacznie lepiej i nie gaśnie. Dlaczego?”.
inż. Paweł Szadkowski
