Instalacja elektryczna samochodów posiada dwa źródła prądu elektrycznego. Są to akumulator i alternator. W momencie, gdy instalacje są sprawne, źródła te pełnią funkcje przemiennie, nie dostarczają jednocześnie energii do obwodów elektrycznych. Podczas rozruchu silnika prąd jest pobierany z akumulatora. Jest on niezbędny do zasilania rozrusznika oraz układu zapłonowego. Gdy silnik zacznie pracować, źródłem prądu staje się dla niego alternator (prądnica), zaś akumulator jest jego odbiornikiem – jest ładowany prądem wytwarzanym przez alternator.
Aby poprawnie zamontować akumulator w samochodzie, najpierw należy oczyścić klemy i podstawę mocowania akumulatora. Montując akumulator, zawsze należy podłączać najpierw przewód plusowy, następnie minusowy (masę). Unikniemy przez to zwarcia akumulatora w trakcie korzystania z narzędzi, co mogłoby spowodować znaczne szkody. Należy pamiętać, że akumulator jest bardzo ważnym elementem systemu elektrycznego. System ten utrzymuje akumulator w stanie naładowanym. Czasem może być konieczne doładowanie dodatkowe akumulatora, zwłaszcza zimą przy krótkich trasach i dużym zużyciu prądu. Bardzo ważne jest, aby sprawdzać poziom elektrolitu w akumulatorze. Jeśli będzie go za mało, braki należy uzupełnić wodą destylowaną, którą możną kupić praktycznie na każdej stacji paliw. Może się także zdarzyć, że nowy akumulator będzie wymagał częstego uzupełniania poziomu elektrolitu. Jest to wtedy znak, że akumulator jest przeładowany. W takiej sytuacji układ ładowania należy poddać kontroli, a ewentualną usterkę usunąć. Pamiętajmy, żeby nie stosować chemicznych środków lub innych preparatów aktywujących, które obiecują „cudowne” zmiany w starych, często zużytych, akumulatorach.
Bardzo praktyczne są akumulatory ze wskaźnikiem stanu naładowania.
Gdy istnieje podejrzenie, że akumulator nie funkcjonuje prawidłowo, powinien być on sprawdzony. Można do tego celu wykorzystać areometr, przyrząd służący do sprawdzania stanu naładowania akumulatora. Pomiar gęstości elektrolitu w każdym ogniwie jest z reguły decydujący w odniesieniu do dalszego użytkowania akumulatora. Jeżeli akumulator jest rozładowany, to należy go naładować, zanim zostanie poddany dalszej kontroli. Jeśli stosunkowo nowy akumulator jest rozładowany, a w pojeździe jest wiele odbiorników i następuje duże zużycie prądu lub zimą niewiele się jeździ, akumulator będzie wymagał doładowywania zewnętrznym prostownikiem. Ważne jest, aby regulator napięcia alternatora działał zadowalająco. Przy niskiej gęstości elektrolitu, ale jednakowej we wszystkich ogniwach, najbardziej prawdopodobną przyczyną jest niedoładowanie akumulatora. Natomiast, jeśli nie możemy znaleźć żadnego rozsądnego powodu rozładowania akumulatora, przyczyn należy szukać poza nim. Najlepiej skorzystać wtedy z usług warsztatu samochodowego.
Wśród właścicieli pojazdów panuje przekonanie, że wystarczy tylko obserwować poziom świecenia reflektorów, aby przekonać się, czy alternator ładuje w dostatecznym stopniu. Nie jest to jednak żadna gwarancja dostatecznej wydajności układu ładowania. Dlatego powinno się regularnie sprawdzać napięcie ładowania, które mierzone na zaciskach akumulatora powinno wynosić 14,0 – 14,4 V przy temperaturze + 25oC.
Budowa akumulatora Bosch Silver
Ogromny wpływ na zdolność rozruchową akumulatora ma niska temperatura. Całkowicie naładowany akumulator pod obciążeniem w temperaturze + 25oC posiada 100 proc. zdolności rozruchowej, w temp. 0oC tylko 65 proc., zaś w temp – 18oC zaledwie 40 proc. Przyczyną tego stanu jest wzrost wewnętrznego oporu i wolniejszy przebieg reakcji chemicznych. Dodatkowo, w czasie zimy, równocześnie ze spadkiem wydajności akumulatora wzrastają wymagania silnika, ponieważ olej silnikowy w niższych temperaturach jest zagęszczony. Dlatego bardzo ważne jest, aby akumulator był zawsze w pełni naładowany.
Pamiętajmy także, że pozostawiony akumulator w bezczynności sam się wyładuje. Samowyładowanie zmienia się w zależności od temperatury i wieku akumulatora, a wzrasta ze spadkiem temperatur i wzrostem wieku akumulatora. Oprócz samowyładowania, bardzo często różnego rodzaju wyposażenie pobiera energię z akumulatora.
Mirosław Giecewicz
red. nacz. „Nowoczesnego Warsztatu”
na podstawie materiałów firm Bosch, Delphi i Exide.