OBLICZA CARAVANINGU
Pora zmierzyć się z pytaniem: czy faktycznie nic nie stoi na przeszkodzie, by adresem wykonywania pracy był np. kemping. Dzisiaj ten, a jutro inny!
Podobno warunek jest jeden. Zgodnie z definicją zawartą w kodeksie pracy: „praca zdalna powinna się odbywać z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość”.
Co innego, że podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą, musi mieć taką działalność zgłoszoną i zarejestrowaną, a zatem co do zasady: mieć siedzibę i miejsce zamieszkania.
– Pytanie przypomina nieco zagadnienia dotyczące handlu obwoźnego, przy którym podmioty rejestrujące działalność gospodarczą, czyli osoby fizyczne, wskazywały jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej cały kraj. Kryterium uznania wówczas organu podatkowego jako właściwego dla takiego podmiotu było miejsce zamieszkania – informuje Karolina Sapeta, Referat Komunikacji, Izba Administracji Skarbowej w Katowicach.
– Możliwość świadczenia pracy w formie zdalnej nie do końca wiąże się z zarejestrowaną działalnością gospodarczą przedsiębiorcy. Zdalna praca z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą miała/mogła mieć miejsce, zanim przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie weszły w życie. Co za tym idzie, pojęcie pracy zdalnej nie stanowi zagadnienia stricte wiążącego się z działalnością gospodarczą wykonywaną przez osobę fizyczną, ponieważ o sposobie jej wykonywania decyduje sam przedsiębiorca, o ile oczywiście nie postępuje niezgodnie z prawem, a jego działania mieszczą się w pojęciu swobody działalności gospodarczej. Kolejna kwestia to już konsekwencja uznania podmiotu jako zarejestrowanego i wykonującego zgłoszoną działalność gospodarczą. Jeśli podmiot prowadzi taką działalność gospodarczą, to ma obowiązki podatkowe. Ma także prawo do skorzystania z odliczenia w zakresie podatku od towarów i usług, o ile istnieje związek sprzedaży opodatkowanej z zakupem.
Pojazd kempingowy może być świetnym miejscem pracy zawodowej. Branża caravaningowa dostrzegła oczywiście współczesnych nomadów. To stąd debiuty pojazdów, które zrodziły się wraz z szybkim upowszechnieniem pracy niezależnej od lokalizacji. Mają stanowić inspirację dla cyfrowych nomadów, którzy zmienili definicję tradycyjnych biur i bardzo cenią sobie elastyczność miejsca pracy. To tylko dowodzi, że caravaning idealnie wpisuje się w promocję równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.
Wiele prac można wykonywać w drodze. Fotografowie, dziennikarze, projektanci (nie tylko) stron internetowych… To tylko niektóre z zawodów, które przychodzą na myśl. A co, gdy mowa o zatrudnionych przez przedsiębiorstwo?
W kontekście pracy zdalnej warto mieć na uwadze, że obowiązek utworzenia służby bhp powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników. Ustawa nakłada obowiązki także na pracownika. O interpretację owych przepisów w sytuacji pracy zdalnej zapytaliśmy także u źródła – wszak przepisy, które nas interesują, tworzone były w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS).
Rozszerzona rzeczywistość pozwala zobaczyć modele wirtualne, które pomagają tworzyć ergonomicznie zaprojektowane miejsca pracy na pokładach domów na kołach
Zgodnie z art. 6718 Kodeksu pracy pracą zdalną jest ta wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą. Przepis nie dopuszcza całkowitej swobody wyboru miejsca wykonywania pracy zdalnej przez pracownika (tj. bez uzgodnienia z pracodawcą).
– Dodatkowo warto wskazać, iż zgodnie z orzecznictwem sądowym strony stosunku pracy mają dużą swobodę w określeniu miejsca wykonywania pracy. Może być ono generalnie określone na stałe (np. w przypadku pracowników biurowych) bądź jako miejsce zmienne (np. w odniesieniu do tzw. pracowników mobilnych), jeśli wynika to z rodzaju wykonywanej pracy. Ogólnie pod pojęciem miejsca pracy rozumie się stały punkt w znaczeniu geograficznym, pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić dopełnienie świadczenia pracy – wyjaśnia Wydział Prasowy – Departament Komunikacji i Promocji, MIPS.
I tu ciekawostka. Otóż pada opinia, że wskazanie kampera jako miejsca pracy wydaje się być… sprzeczne z dotychczasowym rozumieniem pojęcia miejsca pracy. Przy czym trzeba mieć (na szczęście!) na uwadze, że praca zdalna jest nową formą wykonywania pracy, w odniesieniu do której nie wykształciło się jeszcze orzecznictwo sądowe.
Pomijając to, na stanowisku pracy zdalnej muszą być zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki. Przesądza o tym art. 6731 § 1 Kodeksu pracy oraz obowiązki w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy określone w dziale dziesiątym (Bezpieczeństwo i higiena pracy).
Bezpieczeństwo i higiena pracy na pokładzie domu na kołach
To pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach. Zgodnie zaś z § 39a rozporządzenia MIPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 r. – podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac (ust. 1).
Co to oznacza? Ano katalog obowiązków jest długi. Skoro pracodawca prowadzi dokumentację oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych, to dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności: (pkt 1) opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie: (a) stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów, (b) wykonywanych zadań, (c) występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy, (d) stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej. Nie obejdzie się też bez daty przeprowadzenia oceny (ust. 3).
Do wyobrażenia są kompaktowe i multifunkcjonalne biura na kołach, w których przyjmowani są klienci, gdzie organizuje się konferencje, spotkania biznesowe itp.
Warto dodać, że zgodnie z art. 6731 § 5 Kodeksu pracy przy ocenie ryzyka zawodowego pracownika wykonującego pracę zdalną uwzględnia się w szczególności wpływ tej pracy na wzrok, układ mięśniowo-szkieletowy oraz uwarunkowania psychospołeczne tej pracy. Na podstawie wyników tej oceny pracodawca opracowuje informację zawierającą: zasady i sposoby właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, z uwzględnieniem wymagań ergonomii; zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej. A też np. zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych.
– Z oceny ryzyka zawodowego powinno zatem wynikać, czy kamper zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracy, umożliwiając pracę zdalną. Także pracownik, po odbytym szkoleniu z zakresu bhp i zapoznaniu się z oceną ryzyka zawodowego oraz informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej, powinien móc ocenić, czy warunki pracy w kamperze spełniają wymogi bhp – podkreśla MIPS.
To istotne o tyle, że pracodawca ma prawo przeprowadzać kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na zasadach określonych w aktach wewnątrzzakładowych pracodawcy bądź w poleceniu lub porozumieniu z pracownikiem. Jeśli stwierdzi uchybienia? Zobowiąże pracownika do usunięcia takich we wskazanym terminie albo cofnie zgodę na wykonywanie pracy zdalnej (art. 6728 § 1 i 3 Kodeksu pracy).
Zanim pracownik rozpocznie pracę zdalną, ma obowiązek potwierdzenia w oświadczeniu składanym w postaci papierowej lub elektronicznej zapoznania się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyka zawodowego oraz informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej, musi też zobowiązać się do ich przestrzegania. Samo zaś dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy zdalnej jest uzależnione od złożenia przez niego oświadczenia w postaci papierowej lub elektronicznej, zawierającego potwierdzenie, że na stanowisku pracy zdalnej w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy (art. 6731 § 6-7 Kodeksu pracy).
Rafał Dobrowolski; Fot. Mitsubishi, roadsurfer GmbH, Sunlight
Artykuł pochodzi z numeru 5 (113) 2023 r. magazynu „Polski Caravaning”.
Chcesz być na bieżąco? Zamów prenumeratę – teraz jeszcze taniej i szybciej.
