Czy kamper jest towarem akcyzowym?

Czas czytania 7 minut

Możliwość zwrotu znacznej części zapłaconej akcyzy, czyli przypadków z akcyzą ciąg dalszy.

W numerze 1(3) „Polskiego Caravaningu” poruszono kwestię akcyzy od samochodów kempingowych. Wątpliwości budziło przytoczone stanowisko celników, którzy jednoznacznie stwierdzali, że import i wewnątrzwspólnotowe nabycie (przywóz z państw członkowskich Unii) samochodów kempingowych podlega akcyzie. Wątpliwości te podniesione zostały w związku z praktyką niektórych urzędów rejestrujących pojazdy, które rejestrując kampery nie żądały dowodów uiszczenia akcyzy od przywiezionych zza granicy pojazdów rejestrowanych w Polsce pierwszy raz.

Wyrok a kampery
Sprawa akcyzy od samochodów stała się znowu aktualna w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 18 stycznia 2007 roku, który – najogólniej mówiąc – zakwestionował zasady poboru akcyzy od samochodów osobowych przywożonych do Polski. Czy jednak wyrok Trybunału ma zastosowanie do kamperów? Czy można co do zasady zakwestionować obciążenie akcyzą przywozu kamperów podnosząc, że nie są to samochody osobowe? Zanim odpowiem na te pytania, a właściwie przedstawię, jako doradca podatkowy, mój pogląd na sprawę, zapewniam, iż jestem naprawdę skrajnie daleki od szukania uzasadnienia i usprawiedliwienia w obowiązujących przepisach dla apetytu fiskusa.

Co wynika z obowiązujących przepisów?
Według art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym (dalej: „Ustawa”), wyrobami akcyzowymi podlegającymi akcyzie są towary określone w załączniku nr 1 do Ustawy. W poz. 59 załącznika nr 1 jako towary akcyzowe zostały wymienione:

1) „samochody osobowe z przypisanym symbolem PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) 34.10.2”
oraz
2) „pojazdy samochodowe i inne pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, przy których to wyrobach został określony kod CN 8703”.

Nas interesuje czy kampery mieszczą się w kategorii pojazdów wymienionych w punkcie 2. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 2 Ustawy, do celów poboru akcyzy w imporcie oraz w nabyciu wewnątrzwspólnotowym stosuje się klasyfikację wyrobów akcyzowych w układzie odpowiadającym Scalonej Nomenklaturze (CN). Wynika z tego, że do oceny czy przywieziony do Polski kamper podlega akcyzie nie jest istotne, czy jest to samochód osobowy według klasyfikacji PKWiU. Tym bardziej pogląd, że kampery nie podlegają akcyzie nie jest uzasadniony tym, że przy dokonywaniu rejestracji kampery są (mogą być) klasyfikowane jako samochody specjalne, a nie samochody osobowe. W świetle kryteriów klasyfikacyjnych jakie nakazuje stosować Ustawa (PKWiU albo Scalona Nomenklatura CN), nie może być stosowana do oceny czy przywóz danego pojazdu podlega akcyzie klasyfikacja pojazdów dla potrzeb ich rejestracji, dokonywana według tabeli nr 1 z załącznika nr 4 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 roku w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach.

Scalona Nomenklatura
Cóż to takiego owa Scalona Nomenklatura (CN), według której ocenia się czy przywiezione do Polski towary podlegają akcyzie i czy do kamperów stosuje się kod CN 8703, który przesądza, że takie pojazdy przywożone do Polski to towary akcyzowe? Scaloną Nomenklaturę Towarową Handlu Zagranicznego (CN) określają przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1810/2004 z dnia 7 września 2004 roku zmieniającego załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz. Urz. WE L 327 z 30.10.2004 roku). Nieco upraszczając, Scalona Nomenklatura (CN) klasyfikuje towary w taki sam sposób, jak Taryfa Celna obowiązująca do 30 kwietnia 2004 roku.

Kampery według CN
Pozycja 8703 Scalonej Nomenklatury (CN) obejmuje generalnie „pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób […], włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) […].”
Z rozporządzenia Komisji (WE) nr 1810/2004 wynika jednocześnie wprost, że pojazdami klasyfikowanymi do pozycji 8703 są, bez względu na pojemność silnika, „samochody kempingowe” (podpozycje 8703 23 11 i 8703 32 11). Scalona Nomenklatura jedynie w pozycji 8703 (a więc „akcyzowej” - według Ustawy) wymienia samochody kempingowe, wobec czego, pomimo iż Scalona Nomenklatura zawiera też pozycję 8705, do której klasyfikuje się „pojazdy mechaniczne specjalnego przeznaczenia […]”, to nie można do tej „nie akcyzowej” pozycji zaklasyfikować przywożonych do Polski samochodów kempingowych.

Inne akty prawne
Zasadność klasyfikowania samochodów kempingowych do „akcyzowej” pozycji 8703 (CN) potwierdzają też noty wyjaśniające do Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów (HS), noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej oraz opinie klasyfikacyjne przyjęte przez Radę Współpracy Celnej, które na podstawie art. 12 ustawy z dnia 19 marca 2004 roku Prawo celne, ogłoszone zostały w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2006 roku w sprawie wyjaśnień do Taryfy Celnej. Wyjaśnienia do Taryfy Celnej stanowią źródło prawa przynajmniej w takim znaczeniu, że zawierają normy, według których należy interpretować Nomenklaturę Scaloną (CN). Zgodnie z wyjaśnieniami do taryfy, pozycja 8703 obejmuje m.in. „samochody mieszkalne (kempingowe itd.), pojazdy do przewozu osób specjalnie wyposażone do zamieszkiwania (z miejscami do spania, przygotowywania posiłków, toaletami itd.).”

Z przytoczonych wyżej przepisów można według mnie wywieść normę prawną, zgodną - niestety - z opiniami celników, stwierdzającą, że przywóz do Polski kamperów podlega akcyzie.

Co z kamperami zarejestrowanymi bez akcyzy?
Przepisy prawa o ruchu drogowym mogą zaliczać (zaliczają) do kategorii pojazdów specjalnych kampery, jednakże wywołuje to jedynie skutek w zakresie przepisów prawa o ruchu drogowym (np. stosowny wpis w dowodzie rejestracyjnym), a nie w zakresie obowiązku w podatku akcyzowym. Zarejestrowanie pojazdu jest co prawda decyzją administracyjną, lecz przedmiotem rozstrzygnięcia w tej decyzji jest dopuszczenie pojazdu do ruchu, a nie stwierdzenie braku obowiązku uiszczenia akcyzy! Zarejestrowanie zatem kampera bez uiszczenia akcyzy nie przesądza tego, że urzędy celne (lub urzędy kontroli skarbowej) nie mogą podejmować działań zmierzających do wyegzekwowania akcyzy. Niestety, nie ma znaczenia dla obowiązku uiszczenia akcyzy to, że osoba sprowadzająca kamper do Polski działała w dobrej wierze - w uzasadnionym przekonaniu, ugruntowanym zarejestrowaniem pojazdu bez żądania dowodu uiszczenia akcyzy, że nie musi płacić akcyzy. Dobra wiara importera (nabywcy wewnątrzwspólnotowego) może mieć znaczenie przy ocenie ewentualnej odpowiedzialności karnej skarbowej, lecz nie wyłącza obowiązku zapłaty podatku. Nie można oczywiście przewidzieć, czy postępowania podatkowe w sprawie ustalenia obowiązku z podatku akcyzowym zostaną kiedykolwiek i gdziekolwiek wszczęte. Skala „importu bez akcyzy” kamperów jest na pewno niewielka, a koszty postępowań podatkowych mogłyby przewyższać ewentualne wpływy z ustalenia tego podatku.

Zwrot nadpłaconej akcyzy
Dla wielu, jeżeli nie dla większości osób, które zapłaciły akcyzę po przywiezieniu do Polski kampera czy generalnie samochodu osobowego - zaklasyfikowanego do kodu 8703 (CN), ważny może być – przywołany na wstępie – wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z 18 stycznia, dotyczący stosowanych w Polsce, od 1 maja 2004 roku, zasad opodatkowania akcyzą. Nie wdając się bliżej w analizę tego wyroku i przepisów, które interpretuję, dochodzenie zwrotu zapłaconego podatku akcyzowego w wysokości sięgającej nawet 50-60 proc. zapłaconej za pojazd ceny, może być wreszcie skuteczne.