Ten problem może dotyczyć każdego z nas. Ci mikroskopijni wrogowie leśników, wędkarzy, turystów wypoczywających na łonie natury są szczególnie aktywni w okresie letnim. Jakie zagrożenia niosą? I jak się przed nimi chronić?
Liczba zachorowań na boreliozę, chorobę wywołaną przez kleszcze, wyniosła w 2007 roku 7735, natomiast w 2008 roku już 8255. Najwięcej przypadków zachorowań w 2008 roku odnotowano w województwie śląskim (1491) i małopolskim (1044), najmniej z kolei w świętokrzyskim (160) i kujawsko-pomorskim (265).
Kiedy i gdzie? W Polsce znanych jest dwadzieścia jeden różnych gatunków kleszczy. Samice są większe, mierzą 3-4 mm, natomiast samce ok. 2,5 mm. Wylęg kleszczy poprzedza łagodna, deszczowa zima i podtrzymuje ciepłe wilgotne lato. Największa aktywność tych pajęczaków przypada na miesiące maj-czerwiec, a także wrzesień-październik, jednak o atakach słyszymy już w marcu i nawet jeszcze w listopadzie. Natknąć się na kleszcza można na skraju łąk i lasów, wśród roślinności rzek, jezior i stawów. Pajęczaki te szczególnie upodobały sobie obszary, gdzie las liściasty przechodzi w iglasty lub odwrotnie, miejsca zarośnięte paprociami, jeżynami, czarnym bzem i leszczyną. Chowają się również w trawie i niskich krzakach. Wiszą na spodzie liści, dzięki czemu są niewidoczne dla oka ofiary. Coraz częściej kleszcza można “złapać” również w mieście – w parkach i przydomowych ogródkach. Psy oraz koty, do których te ciężarne pasożyty przyczepiają się w lesie, po kilku dniach gubią je w pobliżu domów i osiedli.
na czerwono - rejony endemicznego wystepowania kleszowego zapalenia mózgu. na żółto - Rejony sporadycznego wystepowania kleszowego zapalenia mózgu.
Bez paniki Jeśli już zdarzy się, że wycieczka na łono natury zakończy się ciałem obcym w naszym organizmie, nie trzeba wpadać w panikę. Szybkie i prawidłowe wyciągnięcie kleszcza minimalizuje ryzyko zakażenia KZM lub boreliozą. Pasożyta usuwamy za pomocą pęsety, chwytając mocno przy samej skórze i ciągnąc pionowo w górę. Nie wolno wykręcać kleszcza! Ważne jest również, aby go nie zgnieść, ponieważ pasożyt opróżnia wówczas swoją zawartość bezpośrednio do krwiobiegu ofiary, zwiększając ryzyko infekcji. Po wyjęciu kleszcza ranę należy zdezynfekować (spirytusem salicylowym lub wodą utlenioną), a ręce dokładnie umyć. Miejsce ukąszenia powinno być obserwowane przez kolejne tygodnie. Jeśli wystąpi rumieniec, obrzęk lub objawy grypy, trzeba jak najszybciej zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu.
Mogą zarazić! Najczęstszymi i zarazem najgroźniejszymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze są KZM (kleszczowe zapalenie mózgu) i borelioza. KZM jest ostrą wirusową chorobą zakaźną, atakującą głównie ośrodkowy układ nerwowy. Pierwsze oznaki pojawiają się od tygodnia do dwóch po infekcji i charakteryzują się objawami podobnymi do grypy: gorączką i ogólnym osłabieniem organizmu. Po kilku dniach następuje pozorna poprawa stanu zdrowia, przechodząca gwałtownie w etap drugi - wysokiej gorączki, wymiotów, silnego bólu głowy i ostatecznie utraty przytomności. U nielicznej grupy osób choroba może przebiegać łagodnie lub w ukryciu. Leczenie jest trudne, a powikłania groźne. Ujawniają się m.in. ciągłym bólem głowy, zanikiem mięśni, niedowładem oraz depresją. Na kleszczowe zapalenie mózgu można się zaszczepić. Szczepionkę FSME-IMMUN Inject firmy Baxter szczególnie zaleca się osobom często przebywającym w naturalnym środowisku kleszczy: leśnikom, rolnikom, wędkarzom, a także turystom i urlopowiczom. Optymalnym czasem na rozpoczęcie szczepienia podstawowego przeciw KZM jest zimna pora roku – tak, by zapewnić odporność przed początkiem sezonu żerowania kleszczy na wiosnę. Dla osób podróżujących i tych, którzy późno zdecydowali się na szczepienie, lekarz może zalecić przyspieszony schemat szczepienia, zaczynający się na co najmniej 3 tygodnie przed wyjazdem lub wakacjami. Borelioza z kolei jest chorobą bakteryjną, przebiegającą w trzech wyraźnych etapach. Pierwszym widocznym objawem jest wędrujący rumień, pojawiający się w okolicy kleszczowego ugryzienia w ciągu miesiąca. W następnych kilku tygodniach zainfekowanemu organizmowi towarzyszą bóle mięśniowe i stawowe. Następnie dochodzi do arytmii serca i ogólnego złego samopoczucia. Te objawy występują kilka lub kilkanaście miesięcy po zakażeniu. Niestety, nie opracowano jeszcze szczepionki na boreliozę. Szacuje się, że zarażonych tą bakterią jest średnio 10-30 proc. kleszczy.
Stosuj repelenty Środki odstraszające kleszcze, tzw. repelenty, zawierają substancje aktywne, które powodują, że człowiek jest niewyczuwalny dla tych pasożytów. Działanie repelentów polega bowiem na blokowaniu receptorów podstawowych organów kleszczy, którymi rozpoznają człowieka. Na rynku dostępny jest dosyć szeroki wybór repelentów. Różnią się one ilością składnika aktywnego i tym samym intensywnością działania, co umożliwia klientowi dobranie produktu do indywidualnych potrzeb. Najwięcej osób decyduje się na środki w sprayu, ponieważ są wygodne w użyciu. Dostępne są także specjalne preparaty przeznaczone do ochrony dzieci. Dodatkowo, odzież można spryskać preparatem, który zawiera 0,25-0,5 proc. permetryny, chroniącej przed przeniknięciem kleszczy do skóry człowieka. Permetryny nie stosuje się bezpośrednio na skórę. Ubranie po spryskaniu, a przed założeniem należy wysuszyć. Ten organiczny związek chemiczny pozostaje na ubraniu jeszcze przynajmniej dwa prania wodne.
Profilaktycznie... … omijaj miejsca, które są naturalnym siedliskiem i żerowiskiem kleszczy, poruszaj się środkiem ścieżki. Wybierając się do lasu ubierz stosowne ciuchy – takie, które szczelnie przykrywają całe ciało i nie zapomnij o nakryciu głowy. Wręcz koniecznym jest zastosowanie wyżej opisanych preparatów przeciwko kleszczom. Pamiętaj - na te pajęczaki stymulująco działa: woń potu, silne zapachy dziecięcych środków czystości oraz jaskrawy kolor odzieży. Po powrocie z leśnej wyprawy zaleca się dokładne przejrzenie ciała, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc najbardziej narażonych na infekcję, czyli głowy, uszu, pachwin i wewnętrznej strony stawów. U dzieci najczęstszym miejscem występowania kleszczy jest główka. Najlepiej od razu po powrocie do domu wziąć kąpiel.
Informujemy, że zaktualizowaliśmy naszą Politykę prywatności (dostępną w regulaminie). W dokumencie tym wyjaśniamy w sposób przejrzysty i bezpośredni jakie informacje zbieramy i dlaczego to robimy.
Nowe zapisy w Polityce prywatności wynikają z konieczności dostosowania naszych działań oraz dokumentacji do nowych wymagań europejskiego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO), które będzie stosowane od 25 maja 2018 r.
Informujemy jednocześnie, że nie zmieniamy niczego w aktualnych ustawieniach ani sposobie przetwarzania danych. Ulepszamy natomiast opis naszych procedur i dokładniej wyjaśniamy, jak przetwarzamy Twoje dane osobowe oraz jakie prawa przysługują naszym użytkownikom.
Zapraszamy Cię do zapoznania się ze zmienioną Polityką prywatności (dostępną w regulaminie).
DOBRZE WIEDZIEĆ
