DOBRZE WIEDZIEĆ
Wyspany kierowca to klucz do bezpiecznej podróży. Przemęczenie za kierownicą to poważne zagrożenie – zarówno dla samego podróżującego, jak i dla innych uczestników ruchu. W tym artykule omówimy, ile godzin powinien spać kierowca i dlaczego jest to tak bardzo ważne.
Brak snu wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów w podobny sposób jak alkohol. Jeśli za kierownicą usiądzie osoba, która nie spała od 17 godzin jej sprawność jest obniżona tak, jak gdyby miała we krwi 0,5 promila alkoholu.
Kierowca, który nie spał od doby, osiąga w testach sprawnościowych takie wyniki, jak osoba posiadająca 1 promil alkoholu we krwi.
Wedle wytycznych przygotowanych przez specjalistów z zakresu medycyny snu i bezpieczeństwa ruchu drogowego, dorosły człowiek potrzebuje od 7 do 9 godzin snu na dobę. Osoba, która spała mniej niż 6 godzin najprawdopodobniej nie będzie w stanie funkcjonować prawidłowo.
Po pięciu godzinach snu w ogóle nie wolno wsiadać za kierownicę!
Statystyki pokazują, że zmęczenie jest jedną z głównych przyczyn wypadków drogowych. Według badań amerykańskiej National Sleep Foundation, jeden na pięciu poważnych wypadków jest związany z zaśnięciem lub przyśnięciem za kierownicą.
Fot. Aleksandar Little Wolf, Freepik.
Niewyspana osoba stanowi zagrożenie na drodze dla siebie i innych. Warto pamiętać, że jej stan wiąże się z następującymi ograniczeniami:
1. Spowolniony czas reakcji – niedobór snu opóźnia reakcję i sprawia, że nawet doświadczony kierowca w sytuacjach wymagających pilnej decyzji zachowa się jak osoba zupełnie niedoświadczona. Ryzyko wypadku zwiększa się, gdyż niewyspany później zahamuje, skręci, wykona manewr wolniej.2. Obniżona koncentracja – zbyt krótki czas snu powoduje, że trudno skupić się na wykonywanych czynnościach. Kierowcę może rozpraszać byle drobiazg. Odpływa myślami, „zawiesza się”, co przy znacznych prędkościach jest bardzo niebezpieczne. Z tego powodu gorzej oceni sytuację na drodze.
3. Gorsza koordynacja ruchowa – niewyspana osoba wolniej porusza kończynami i ma trudności z precyzją. Doświadczony kierowca może otrzeć słupek lub inny pojazd na parkingu, może parkować jak osoba, która dopiero co zapisała się na kurs prawa jazdy. Odnotowano przypadki kierowców zawodowych, którzy ze zmęczenia mylili rzeczy tak elementarne jak zmiana biegów w manualnej skrzyni.
4. Mikrodrzemki – osoba bardzo zmęczona może zapadać w tak zwane mikrodrzemki. Jest to stan trwający od dwóch do 5 sekund, w których dana osoba zupełnie odpływa myślami, balansuje między jawą, a snem i nie kontroluje otoczenia tak, jakby spała. Z tego powody na drogach doszło do tysięcy kolizji.
Dla osób podróżujących rekreacyjnie dobrą wskazówką mogą być przepisy dotyczące czasu pracy kierowców zawodowych, które zostały podparte wieloletnimi badaniami nad snem i higieną pracy. Zaleca się, aby maksymalny czas jazdy na dobę wynosił 9 godzin, z możliwością przedłużenia do 10 godzin, przy czym przedłużenie nie powinno występować częściej niż dwa razy w tygodniu. W praktyce oznacza to, że po 9 godzinach za kierownicą trzeba zaplanować odpoczynek, pożywny posiłek i sen. W długiej trasie zaleca się przerwy, co najmniej 30 minut po 4 godzinach jazdy.
Kierowcy planujący długą trasę powinni zadbać o sen i to sen wysokiej jakości (w cichym otoczeniu, w wygodnej pozycji). Robienie przerw jest niezbędne. W trakcie przerwy ważne jest, aby kierowca wyszedł z pojazdu i zajął czymś innym niż obserwacja drogi.
Dobrze jest również zwrócić uwagę na posiłki jedzone w trasie. Ciężkostrawne, duże porcje mogą powodować ospałość i senność. Niektóre osoby reagują nadmierną sennością na uspokajającą muzykę i słabe nawodnienie organizmu.
Wskazane jest unikać prowadzenia pojazdu w porach dnia, kiedy naturalnie odczuwana jest senność (np. między 2:00 a 5:00 rano). W długich trasach zaleca się zwracać uwagę na sygnały własnego ciała wskazujące na zmęczenie, takie jak częste ziewanie, ciężkie powieki czy trudności z koncentracją i w razie potrzeby zatrzymać się na przerwę.
