PODRÓŻE
Wiatraki, tulipany, sery i rowery – z nimi najczęściej kojarzy się Holandia. A z czym kojarzy się Amsterdam? Z kanałami, wielonarodowością, muzeami, coffee shopami i ulicami czerwonych latarni – i to wszystko
w tym mieście jest naprawdę.
Amsterdam jest miastem, w którym sezon turystyczny trwa okrągły rok. Niemal każdego miesiąca mają miejsce wydarzenia w mieście lub wokół niego, które są atrakcją turystyczną. Najwięcej dzieje się oczywiście latem, ale w innych miesiącach (np. między połową kwietnia i połową maja, kiedy to kwitną na polach pod miastem tulipany) odwiedzenie miasta będzie nie lada atrakcją.
Centrum Amsterdamu to dzielnica tętniąca życiem. Spacer starymi uliczkami, pełnymi niepowtarzalnej atmosfery wśród kanałów i pięknych mostów, na pewno na długo zapadnie w pamięć. Właśnie tu zobaczyć można też sławną dzielnicę czerwonych latarni. Kanały wraz z przecinającymi je promieniście ulicami przypominają kształtem pajęczą sieć. Ten folderowy wizerunek Amsterdamu – brukowane uliczki i stare kamienice odbijające się w spokojnych wodach kanałów oraz rowery przypięte do balustrad – okazuje się prawdziwy. Bardzo charakterystyczne dla miasta są też coffee shopy, tylko z nazwy przypominające staromiejskie kawiarnie. Zainteresowani mogą tu legalnie nabyć marihuanę i haszysz. Nie oznacza to jednak, że nabyć je koniecznie trzeba, ani że nie możemy skorzystać z usług tradycyjnych, przytulnych kawiarni.
Najlepszy pod względem ilości imprez kulturalnych jest okres od maja do września. Wtedy ma miejsce Holland Festival – wielki festiwal kulturalny wszystkich dyscyplin sztuki. W grudniu odbywa się najważniejszy na świecie Festiwal Filmów Dokumentalnych – IDFA. Wiele z wydarzeń odbywających się w mieście odnaleźć można na stronie amsterdamskiej Tourist Bard: www.visitamsterdam.nl. Chociaż nominalnie Amsterdam jest stolicą Holandii, wszystkie instytucje rządowe oraz przedstawicielstwa obcych państw znajdują się w Hadze (Den Haag). Jest to zarazem największe miasto Holandii (z prawie 750 tys. mieszkańców). W zasadzie Amsterdam i okoliczne miejscowości stanowią dziś jeden organizm miejski. Podróżując po północnej Holandii, można nie zauważyć, gdzie kończy się, a gdzie zaczyna kolejne miasto czy miejscowość. Dlatego, będąc już w Amsterdamie, warto także pojechać do najbliższych miejscowości. My proponujemy trzy z nich: Volendam, Leiden i Scheveningen. Zanim jednak to nastąpi, zobaczmy, co nas czeka w Amsterdamie.
Amsterdam jest na pierwszym miejscu w świecie pod względem liczby narodowości zamieszkujących miasto. W 2007 roku było tu zameldowanych 743 tysiące mieszkańców ze 177 państw.
Kierowcy parkują samochody tuż nad kanałem. Często nie ma żadnych barierek, które zapobiegłyby wjechaniu do kanału.
Taki duży „Amsterdam” znajduje się między Muzeum Van Gogha a Rijksumesum.
Most nad kanałem, najczęściej zwodzony, jest stałym elementem krajobrazu.
Holendrzy bardzo dbają o zewnętrzne fasady domów i kamienic. Na zdjęciu: Volendam.
Kamienice w Amsterdamie mają na swoim szczycie… dźwig. Jest on po to, by przy jego pomocy wciągać do góry meble, których nie można by inaczej wnieść przez wąskie klatki schodowe do mieszkań i biur.
Przejażdżka po kanałach
To jedna z największych atrakcji Amsterdamu. Niedaleko dworca głównego i głównej ulicy centrum miasta (Damrak), statki wycieczkowe czekają na turystów. Przejażdżka trwa 90 minut, a przewodnik opowiada o mieście w kilku językach. Do wyboru mamy różny standard statków i kilka tras wycieczkowych. Warto wydać od 5 do 7,50 euro, by zobaczyć Amsterdam od strony dróg wodnych. Miasto zbudowane jest na dębowych palach i liczy 1400 mostów, z których kilkanaście zobaczymy podczas wycieczki. Zobaczymy też stare miasto i detale, na które moglibyśmy nie zwrócić uwagi podczas spaceru.
Takimi statkami odbywają się wycieczki po Amsterdamie.
Muzea Amsterdamu
Muzea są główną atrakcją turystyczną Amsterdamu. Jest ich ponad pięćdziesiąt. Wiele osób przyjeżdża tylko po to, by zobaczyć np. Dom Anny Frank lub zwiedzić Muzeum van Gogha. Szczególnie warte odwiedzenia jest Rijksmuseum, w którym zobaczymy średniowieczne i XVII-wieczne malarstwo holenderskie. Piwosze na pewno z przyjemnością odwiedzą muzeum Heinekena, gdzie dla orzeźwienia zostaną poczęstowani kuflem piwa. Jednak Rijksmuseum, Muzeum van Gogha i Stedelijkmuseum to najbardziej znane i najczęściej odwiedzane muzea Amsterdamu.
Przed wejściem do Muzeum van Gogha w Amsterdamie. W środku nie można robić zdjęć.
Rijksmuseum Amsterdam
Rijksmuseum (Muzeum Państwowe, odpowiednik naszego Muzeum Narodowego), to jedno z największych i najciekawszych w całej Holandii. Ma wyjątkową kolekcję arcydzieł malarstwa, z najbardziej znanym obrazem: „Strażą Nocną” Rembrandta. Adres: Stadhouderskade 42.
Muzeum Narodowe w Amsterdamie.
Van Gogh Museum położone jest w pobliżu Rijksmuseum. W swojej kolekcji ma ok. 200 obrazów i 550 rysunków van Gogha oraz listy malarza do jego brata Theo. W zależności od pory roku, możemy także trafić na wystawy czasowe. Adres: Paulus Potterstraat 7. Stedelijkmuseum (Muzeum Miejskie) mieści się w budynku tuż obok Muzeum van Gogha. Także tu zobaczymy wiele wyjątkowych wystaw okresowych. Adres: Oosterdokskade 5. Anne Frank Huis (Dom Anny Frank) to stara kamienica, gdzie na zapleczu, za tajnym przejściem schowanym za ruchomą półką na książki, ukrywała się Anna Frank, autorka „Dziennika” – jednej z najbardziej przejmujących książek o Holokauście. Zobaczymy tu niewielkie pomieszczenia, w których Anna Frank ukrywała się wraz z rodzicami, siostrą i parą przyjaciół, oryginał „Dziennika”, oraz wystawę dokumentującą straszny czas wojny. Adres: Prinsengracht 267. Rembrandthuis (Dom Rembrandta) to dom, w który mieszkał Rembrandt od 1639 do 1659 roku, wtedy jedna z najładniejszych kamienic w mieście. Tu spotkamy polski akcent: mężem siostry żony malarza był Polak, Jan Makowski, rektor uniwersytetu we Franeker. Stałą ekspozycją jest kolekcja grafik Rembrandta oraz obrazów malarzy z epoki, w tym nauczyciela Rembrandta – Pietera Lastmana. Adres: Jodenbreestraat 4.
Amsterdam Pass to specjalny bilet, dzięki któremu turysta (po jednokrotnej opłacie) ma prawo za darmo poruszać się po mieście, uzyskuje wolny wstęp do muzeów oraz darmowe zwiedzanie miasta statkiem po kanałach. Więcej informacji po angielsku na: www.amsterdam.info/pass/.
Bijbelsmuseum (Muzeum Biblii) poświęcone jest tej najważniejszej Księdze ludzkości. Tabliczki gliniane, znaleziska archeologiczne, dokumenty i obrazy pokazują historię Biblii i jej wpływ na społeczeństwo holenderskie. Adres: Herengracht 366 – 368. Heineken Experience – to zupełnie inny klimat. To ciekawostka dla miłośników piwa, w której można zobaczyć proces warzenia słynnego holenderskiego piwa Heineken. Muzeum mieści się w starym browarze w centrum miasta. Adres: Stadhouderskade 78. Woonbootmuseum (Muzeum na Barce) pokaże nam, jak Holendrzy unikają wysokich czynszów… Zobaczymy bowiem, jak żyją ludzie na barkach zacumowanych na stałe na amsterdamskich kanałach. Zgodnie z nazwą, muzeum mieści się na dawnej barce towarowej, zaadaptowanej, jak wiele innych barek w Amsterdamie, na mieszkanie. Adres: Prinsengracht (barka na kanale przed domem nr 296). Madame Tussauds (Gabinet figur woskowych) to słynna kolekcja figur woskowych znanych ludzi: od starożytnych po Paris Hilton. Wśród nich jest także dwóch naszych rodaków: papież Jan Paweł II i Lech Wałęsa. Na początku marca muzeum wzbogaciło się o figurę Benedykta XVI. Adres: De Dam 20.
Siedziba Polskiej Organizacji Turystycznej w śródmieściu Amsterdamu.
Amsterdam i rowery
W Amsterdamie jest ponad 600 tysięcy rowerów. Ponad 75 procent amsterdamczyków ma rower, a połowa jeździ nim codziennie. Rocznie ginie w Amsterdamie średnio 5 rowerzystów, a wypadków z ich udziałem jest blisko 600. Rocznie 24 tysiące rowerów jest odprowadzanych do Amsterdamskiej Centrali Rowerowej (AFAC), w której znajdują się rowery uszkodzone, porzucone, zaparkowane w niedozwolonym miejscu, znalezione przez policję itp. Dodajmy, że średnio co dziesiąty rower w Amsterdamie jest kradziony… A sezon rowerowy w Amsterdamie i całej Holandii trwa 365 dni w roku.
Rowery są jednym z symboli Holandii.
Kamperem lub z przyczepą
Poruszanie się po drogach Holandii jest przyjemnością: sieć autostrad i innych dróg jest bardzo gęsta i – z reguły – dobrze oznakowana. Należy tylko uważać, by po przejechaniu granicy niemiecko-holenderskiej nie przegapić zjazdu na autostradę na Amsterdam (informuje o tym tylko jeden drogowskaz!). Podróżowanie autostradami jest uciążliwe w godzinach szczytu, kiedy możemy napotkać olbrzymie korki. Parkowanie w centrum miast jest bardzo drogie, a i o wolne miejsca bardzo trudno. Parking w centrum Amsterdamu kosztuje 4,60 euro za godzinę (także w niedziele i w nocy!). W wielu innych turystycznie atrakcyjnych miejscach jest niewiele taniej. Poruszanie się samochodem po historycznych centrach miast wymaga też dużej umiejętności i cierpliwości: uliczki są wąskie i często jednokierunkowe. Najlepiej więc zaparkować przyczepę czy kamper gdzieś na przedmieściach i w dalszą drogę udać się pieszo, bądź rowerem.
Samochód z przyczepą to w Holandii częsty widok. W tym kraju mieszka wielu miłośników caravaningu.
Kempingowanie Kempingowanie poza wyznaczonymi kempingami jest zabronione, z wyjątkiem prywatnych gruntów za zgodą właściciela. Najpopularniejszym i najbliższym centrum Amsterdamu jest kemping Vliegenbos (Meeuwenlaan 138, 1022 AM Amsterdam).
Ograniczenia prędkości są skrupulatnie kontrolowane przez policję. Automatyczne radary robiące zdjęcia przekraczającym prędkość są powszechne. Warto pamiętać, że przekroczenia dozwolonej prędkości o więcej niż 50 km/godz. grozi skonfiskowaniem samochodu, odebraniem prawa jazdy i oddaniem sprawy do sądu!
Volendam. Wjeżdżającyh do miasteczka wita zabytkowy wiatrak.
Na wielu barkach w Amsterdamie powstały już murowane domy.
Po lewej kanał, po prawej jezdnia. Jeżdżąc bocznymi drogami, taki obrazek spotkamy często.
Mosty przez kanał ma wiele domków w całej Holandii. Na zdjęciu: Volendam.
Po nieudanym desancie aliantów pod Arnhem we wrześniu 1944 roku północne prowincje Holandii zostały odizolowane od reszty kraju. Zima 1944-45 nazywana jest w Holandii „Zimą Głodu” (Hongerwinter). Z głodu zmarło wtedy wielu Holendrów. Tamtej zimy w Amsterdamie, w poszukiwaniu drewna na opał, rozebrano tysiące pustych, głównie pożydowskich domów. Niemcy w Holandii skapitulowali dopiero 5 maja 1945 roku.
Leiden (Lejda)
Historyczne centrum miasta ma typową holenderską średniowieczną zabudowę, a stare miasto to wąskie kanały i uliczki z kamieniczkami. Centrum nie jest duże i znakomicie nadaje się do zwiedzania na piechotę. To znakomity wypoczynek dla turystów zmęczonych Amsterdamem i jego gwarem. Tu urodził się w 1606 roku Rembrandt. W tym mieście zatrzymali się po raz ostatni „Pilgrims Fathers” przed przeprawą do Ameryki. Tutaj miały swoje początki holenderskie tulipany. Leiden posiada też jeden ze starszych uniwersytetów w Europie. Uniwersytet został założony w 1575 i studiowało tu wielu laureatów Nagrody Nobla, a jednym z wykładowców był Albert Einstein. Uniwersytet już wówczas posiadał cenną kolekcję zbiorów z dziedziny biologii, archeologii, geologii i innych. Te zbiory, wzbogacane przez wieki, tworzą z Leiden miasto wielu ciekawych muzeów z unikalnymi zbiorami. Jednym z nich jest Narodowe Muzeum Starożytności (Het Rijksmuseum voor Oudheden), ze wspaniałymi zbiorami antycznego świata, od starożytnego Egiptu poczynając.
W Madurodam znajdziemy też oczywiście miniatury wiatraków.
Unikalne w swoim rodzaju, nowo budowane muzeum natury „Naturalia”, zaskakujące nowoczesną formą ekspozycji i unikalnym bogactwem zbiorów. Przede wszystkim trzeba jednak zobaczyć Hortus Botanicus – Ogród Botaniczny Uniwersytetu w Leiden, który jest najstarszym ogrodem botanicznym w Europie – założony został w 1590 roku. Znaleźć tu można m.in. starannie zrekonstruowany, historyczny ogród Carolusa Clusiusa (botanika, który sprowadził do Holandii tulipany), oranżerię, ogród japoński, ogród paproci, a także ogród zimowy. Ogród ma też unikalną w Europie kolekcję tropikalnych roślin (m.in. lilie Victoria, bogata kolekcja roślin mięsożernych). Warto też zwrócić uwagę na liczne stare, wspaniałe drzewa. Hortus Botanicus znajduje się przy ulicy Rapenburg 73 niedaleko Muzeum Starożytności.
Zabytkowy ratusz w Leiden.
W Leiden mieści się najstarszy ogród botaniczny w Europie.
Volendam
Po drugiej, wschodniej stronie Amsterdamu znajduje się miasteczko nad jeziorem IJselmeer, zwane przez Holendrów wsią węgorza i muzyki. To Volendam, stara rybacka osada nad IJselmeer z unikalną atmosferą, starymi rybackimi domkami, portem rybackim i kramami rybnymi, z mieszkańcami nierzadko chodzącymi w regionalnych strojach. Tutaj liczni turyści z całego świata mogą spróbować wyśmienicie uwędzonych świeżych holenderskich węgorzy, makreli i śledzi. W Volendamie znajdziemy mnóstwo wspaniale utrzymanych domków rybackich, wspaniałą marinę i wiele kramów z pamiątkami, które są niebezpiecznymi pułapkami na turystów, którzy mają zostawić tu jak najwięcej pieniędzy… W miasteczku działa też kilka zakładów fotograficznych, w których możemy zrobić sobie zainscenizowane zdjęcie w holenderskich strojach ludowych w przygotowanych do tego celów atelier.
Volendam, jedna z wąskich uliczek, jakie spotkamy w Amsterdamie, Leiden i innych miastach Holandii.
Scheveningen
Scheveningen to dawna wioska rybacka znajdująca się pomiędzy Amsterdamem a Leiden. Dziś to luksusowy kurort wchłonięty przez pobliską Hagę. To najsłynniejsze nadmorskie kąpielisko jest odpowiednikiem polskiego Sopotu, z szerokim bulwarem i imponującym Kurhaus i Casino na końcu molo. Z Amsterdamu dojedziemy tam zaledwie w pół godziny. W kurorcie można podziwiać wiele wspaniałych hoteli, które mieszczą się tuż przy nadmorskim bulwarze. Po drodze ze Scheveningen do Hagi leży jedna z atrakcji Niderlandów: Madurodam – czyli Holandia w miniaturze. Tu można zwiedzić cały kraj na niewielkiej przestrzeni, ponieważ jest to miniatura Holandii zbudowana w skali 1:25. Wystarczy więc kilka godzin. Znajdziemy tu i budowle, i kanały, i statki, i kolej – świetna zabawa nie tylko dla dzieci. A przy okazji możliwość podziwiania kunsztu wykonawców makiet i budowli, którzy potrafili oddać wiele detali z zachwycającą dokładnością. Do Madurodamu warto zajrzeć na deser, by ponownie zobaczyć to, co już wcześniej mogliśmy zobaczyć, oraz to, co zobaczymy następnym razem.
Przydatne linki w języku polskim:
www.amsterdam.info
www.wiatrak.nl
Linki w języku holenderskim:
www.visitamsterdam.nl
www.kampeerinfo.nl (informacje dla caravaningowców)
www.fietsen.123.nl (wszystko o rowerach, trasach itp.)
www.macbike.nl (wypożyczalnia rowerów; także angielska wersja językowa)
Dariusz Wołodźko
