PODRÓŻE
Szerokie plaże, piękna przyroda, a także niezwykłe zamki, pałace i kościoły. Do tego urzekająca i roześmiana Kopenhaga, muzeum wikingów, wielki festiwal rockowy i bajeczne parki rozrywki. Dla leniwych pozostają klocki Lego, bajki Andersena i wyśmienite piwo Carlsberg. Taka właśnie jest Zelandia - niepowtarzalna i jedyna.
Dania jest państwem łączącym Półwysep Skandynawski z resztą Europy. Kraj ten leży w północno-zachodniej części kontynentu na ponad 480 wyspach, z czego 100 jest zamieszkanych. Jedną z największych jest Zelandia - największa duńska wyspa (7,5 tys. km2), na której mieszka ponad 2 mln ludzi. Północna Zelandia obejmuje m.in. wybrzeże od Kopenhagi do Elsynoru oraz plaże i przystanie wzdłuż północnego wybrzeża. Cały region charakteryzują potężne zamki, pałace, budowle sakralne, zabytkowe miasta, a także piaszczyste plaże, urocze zakątki i piękno przyrody. Miłośników historii i poszukiwaczy śladów wikingów zainteresują miasteczka Lejre oraz Trelleborg. Nie brakuje tu również piaszczystych plaż, jezior i rozległych parków. W północnej części zachowały się fragmenty naturalnych lasów, czyli pozostałości olbrzymiej niegdyś puszczy i dawne królewskie prywatne tereny łowieckie. Cała Zelandia to także niezwykłe miejsce związane z wieloma znanymi postaciami, m.in. Karen Blixen oraz Knudem Rasmussenem.
Wikingowie
To właśnie w Danii tysiące lat temu wyruszyli w swoich łodziach wikingowie, znani też jako Normanowie, którzy przecierali szlaki handlowe, a także odkrywali i podbijali Europę. Żeglowali przeważnie wzdłuż brzegów a łodzie traktowali wyłącznie do celów transportowych. W czasie walk stawali na lądzie. Pierwsze wyprawy miały charakter typowo łupieski, bowiem najeźdźcy pustoszyli zaatakowane okolice. Ich łodzie miały ponad 20 m długości, ale zdarzały się nawet 70-metrowe okazy. Oprócz 60-osobowej załogi mogło się na niej pomieścić około 400 wojowników. Kobiety wikingów, niezależne i samowystarczalne, zajmowały się domem i gospodarstwem.
KOPENHAGA I OKOLICE
Na wschodnim wybrzeżu Zelandii leży Kopenhaga – stolica kraju. Jest to najchętniej odwiedzany przez turystów region Danii. Jednymi z najbardziej liczących się atrakcji turystycznych Kopenhagi są trzy pałace królewskie: Rosenborg, Amalienborg i Christiansborg. Wzniesiony w XVII wieku przez króla Krystiana IV pałac Rosenborg jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejscem w Kopenhadze. Obecnie mieści duńskie klejnoty koronne i inne skarby rodziny królewskiej z ostatnich 400 lat. W skarbcu w podziemiach znajduje się m.in. korona Chrystiana IV, która waży 2,89 kg i wiele interesujących skarbów. Wewnątrz znajduje się gabinet z kolekcją szkła – jedyne takie miejsce w Europie. Pałac Amalienborg to rezydencja rodziny królewskiej, strzeżona przez oryginalnie umundurowanych gwardzistów (charakterystyczne futrzane czapy ze skór niedźwiedzich), uważanych za jeden z symboli stolicy Danii. Zwiedzającym udostępniono wiele komnat z oryginalnymi wnętrzami, a także piękną ekspozycję cennych przedmiotów należących do rodziny królewskiej. Cała rezydencja składa się z czterech budynków, które są jednym z najwspanialszych przykładów rokokowej architektury w Danii. Największe wrażenie sprawia Sala Rycerska, czyli pomieszczenie o wysokości 7,5 m, uważane za najpiękniejszą rokokową komnatę w tym kraju. Z kolei do największych atrakcji pałacu Christiansborg zalicza się liczne gobeliny, zamówione i sprowadzone z Paryża na 50 urodziny Małgorzaty II. Budowla ta charakteryzuje się najwyższą wieżą w mieście o wysokości 106 m, na której uwieczniono 5-metrową koronę.
Będąc w Kopenhadze, nie sposób ominąć ogrodów Tivoli, które uważane są za jeden z symboli narodowych. Ten piękny park to nic innego jak połączenie bajkowego ogrodu, wesołego miasteczka z centrum kulturalnym i gastronomicznym w samym centrum miasta. Niebywałą atmosferę zapewniają dwie dość charakterystyczne restauracje. Jedna z nich znajduje się w wieży stylizowanej na chińską pagodę, druga to wielki statek zacumowany na jeziorku pozostałym po starej fosie. Pozostałe atrakcje to słuchanie najróżniejszej muzyki, spacery po parku, zabawa w wesołym miasteczku, czy wizyta w muzeum Tivoli.
Oprócz wielu zamków i pałaców na szczególną uwagę zasługują pomniki, kościoły i liczne muzea. Jednym z najbardziej charakterystycznych pomników jest posąg Syrenki (wykuty w brązie w 1913 r.), który uważany jest za symbol miasta. Niewielka, siedząca na kamieniu i wpatrzona w przepływające statki mała Syrenka to najsłynniejszy pomnik w całej Danii.
Pałac Christiansborg.
Będąc w stolicy Danii, warto zwiedzić Duńską Galerię Narodową. Tematyka obrazów i dzieł jest różnorodna, poczynając od sztuki religijnej, na dziełach sztuki nowoczesnej kończąc. W muzeum znajdują się wybitne dzieła takich artystów, jak: El Greco, Mantegna, Modigliani oraz Munch i Rubens. W czasie zwiedzania można bez problemu zapoznać się ze wszystkimi aspektami duńskiej historii i prehistorii. Po generalnej renowacji muzeum, sama architektura jest jedną z licznych atrakcji. Odbywające się co roku wystawy cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród turystów z różnych stron świata. Oprócz tradycyjnych muzeów na szczególną uwagę zasługują też takie, w których świat traktowany jest na wesoło.
Główne wejście do Tivoli w Kopenhadze.
Najlepszym tego przykładem jest Muzeum Rekordów Guinnessa. Wewnątrz znajdują się najróżniejsze eksponaty, które w jakiś sposób przyczyniły się do pobicia rekordu. Dlatego przed wejściem umieszczono figurę najwyższego mężczyzny na świecie, który miał 272 cm wzrostu. Drugim tego typu obiektem jest Kopenhaskie Muzeum Erotyki, które przyciąga tysiące dorosłych turystów. Szczególną uwagę poświęcono Marilyn Monroe. Jest kilka interesujących eksponatów z nią związanych. Wśród nich jest sukienka kupiona w 1999 r. na aukcji w Nowym Jorku. Ciekawostką są specjalne tablice, na których przedstawiono życie erotyczne znanych ludzi, takich jak: Hans Christian Andersen, Adolf Hitler czy królowa Kleopatra. Ponad 10 km na północ od Kopenhagi znajduje się miasteczko Klampenborg z dużym parkiem rozrywki Bakken. Jest to najstarszy na świecie lunapark, usytuowany w parku Leśnym Dyrehaven. Do innych atrakcji, często omijanych przez turystów, należy Muzeum Sztuki Nowoczesnej z niezwykłymi zbiorami malarstwa francuskiego z przełomu XIX i XX wieku oraz dziełami duńskich malarzy z tzw. złotego wieku.
HELSINGOR I OKOLICE
W miejscu gdzie Zelandię i Półwysep Skandynawski rozdziela czterokilometrowy przesmyk znajduje się Helsingør. Turystów tutaj przyciąga sławny zamek Kronborg, uznany za zamek Hamleta. Właśnie w tym miejscu William Szekspir umieścił akcję swego najsłynniejszego dramatu. W jego podziemiach śpi legendarny duński bohater Holger Danske. Wewnątrz zamku znajduje się Państwowe Muzeum Morskie, w którym podziwiać można kolekcje modeli statków i różnych eksponatów związanych z morzem. Na szczególną uwagę zasługuje Sala Balowa (62 m x 11 m), uważana za największą tego typu budowlę w Europie Północnej.
W odległości 12 km od Helsingør leży Esrum Sø, malownicze jezioro o powierzchni 17,3 km2 i głębokości dochodzącej nawet do 21 m. Nad jego brzegiem rozciąga się stary las bukowo-świerkowy, uważany za największy kompleks leśny w całej Zelandii. Okolica w szczególności polecana miłośnikom dwóch kółek, ponieważ szlak turystyczny, poprowadzony wzdłuż wschodniego brzegu zbiornika, należy do najładniejszych w całej Danii. Największą miejscowością między Helsingør a fiordem Roskilde jest Hillerød. Przebywając w miasteczku, warto odwiedzić zamek Frederiksborg, który został wzniesiony w XVII wieku na trzech wysepkach na jeziorze Slotsø. Jest to wspaniały przykład architektury renesansu. Imponujące wrażenie robi Sala Balowa. O wielkim przepychu i bogactwie świadczą marmurowe podłogi, bogato dekorowane sklepienia, złocenia, a także kominek z czarnego marmuru i misternie tkane gobeliny. Od 1878 r. w ponad 80 pałacowych salach mieści się Muzeum Narodowej Historii. Frederiksborg uważany jest za jeden z najpiękniejszych ogrodów Danii.
PÓŁNOCNE WYBRZEŻE I ZELANDZKA RIWIERA
Wybrzeże Zelandii między Helsingør a Hundested to jedno z najpiękniejszych miejsc w Danii. Słynie z atrakcyjnych piaszczystych plaż z wydmami, czystej wody i uroczych rybackich osad. Dzięki tym walorom miasteczko Hornbaek jest najpopularniejszym kurortem odwiedzanym przez Duńczyków. W sezonie letnim plaże są wręcz okupowane przez licznych miłośników słońca i piaszczystych plaż.
Pomiędzy Kopenhagą a Helsingør usytuowane są niewielkie miejscowości o willowym charakterze, uznawane za najbogatsze w Danii. Ten zakątek kraju nazywany jest „zelandzką riwierą”. Znajdują się tu dwie niezwykłe atrakcje: Muzeum Sztuki Współczesnej Luizjana oraz dom-muzeum Karen Blixen. Muzeum Luizjana w Humlebaek powstało w 1958 r. Wewnątrz znajdują się sale wystawowe, w których wystawia się dzieła takich twórców, jak: Picasso, Chagall, Munch czy Warhol. O wielkiej klasie muzeum mówią nazwiska Caldera, Maxa Ernsta czy Dubuffeta. W niewielkiej miejscowości Rungsted znajduje się mały dworek, w którym zamieszkała Karen Blixen, najwybitniejsza pisarka w Danii. Po powrocie z Afryki napisała znaną wszystkim autobiograficzną powieść pt. „Pożegnanie z Afryką”. Obecnie w byłym domu mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości tej niezwykle popularnej autorki i podróżniczki.
MIASTO WIKINGÓW I LEJRE
Podróżując po Zelandii, warto odwiedzić Roskilde. Założone przez wikingów, miasto było pierwszą stolicą Danii. Po wybudowaniu pierwszego kościoła w tym regionie, miejsce to było ważnym ośrodkiem religijnym, a od XI wieku – siedzibą biskupstwa. W średniowieczu, nie licząc katedry, było w tym mieście prawie 20 kościołów i klasztorów. Symbolem tego miasta są dwie bliźniacze wieże bajecznie pięknej katedry Roskilde Domkirke.
A to ciekawe...
Jedną z największych atrakcji Danii są sami jej mieszkańcy – Duńczycy. Aż 80 procent z nich uważa się za ludzi szczęśliwych. Ich przyjazne nastawienie do życia, gościnność i poczucie humoru są wyjątkowym atutem dla turystów odwiedzających ten kraj. Duńskie pary rozwodzą się bez problemu. Jeżeli jakiś związek się rozpada, to nie ma wstydu i tragedii. Żadnym zaskoczeniem są homoseksualne pary czy kobiety opalające się topless. Dłubanie w zębach i czyszczenie ich nicią dentystyczną nie wymaga żadnego ukrywania się. Dom od ulicy musi wyglądać skromnie, budowanie wielkich willi z podcieniami i tarasami jest w tym kraju niezrozumiałe. Nietaktem jest natomiast telefonowanie w porze obiadu czy pytanie Duńczyka o wiarę. W autobusie nie ustępuje się miejsca starszym osobom, bo mogą się poczuć urażone. Kobiety uważają, że całowanie w rękę jest niehigieniczne i niepotrzebne. Nie oczekują też przepuszczania w drzwiach czy wyręczaniu w dźwiganiu zakupów.
Ze względu na wartość architektoniczną i historyczną tego miejsca, wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Katedra była wielokrotnie przebudowywana w celu nadania jej cech różnorakich obowiązujących w danym okresie stylów. Najbardziej co przyciąga uwagę zwiedzających to zbiór trumien ze szczątkami królów i królowych, zgromadzony w czterech ogromnych kaplicach królewskich.
Najbogatszym wyposażeniem szczyci się kaplica Chrystiana IV zbudowana w latach 1614-1640 r. Kolejną atrakcją tego miasta jest znajdujące się w porcie Muzeum Łodzi Wikingów i urocza przystań. Zobaczyć w nim można, zbudowany ok. 1042 roku w okolicach Dublina, 30-metrowej długości statek wojenny wikingów. Drugi znaczący okaz to 14-metrowy statek handlowy (zachowany aż w 75 proc.), pływający dawniej po Bałtyku i cieśninach duńskich. Inne wspaniałe dzieła szkutnictwa wikingów to: statek kupiecki, prom i długa łódź wydobyta fiordu w którym zostały zatopione.
Ciekawostką jest, że w pobliskiej stoczni budowane są kopie dawnych łodzi wikingów eksponowanych w tym muzeum. Niezwykłą atrakcja jest rejs statkiem wycieczkowym po fiordzie Roskilde. Festiwal w Roskilde to największa impreza rockowa w Europie Północnej. Europejski Woodstock co roku przyciąga tłumy fanów i miłośników głośnej muzyki. Senne duńskie miasto, leżące 30 kilometrów od Kopenhagi, przeobraża się w pierwszy weekend lata w europejską stolicę rocka.
Niewielkie miasteczko Lejre przyciąga przede wszystkim miłośników historii. Największą atrakcją jest skansen historyczno-archeologiczny, czyli eksperymentalna osada, w której można przenieść się do epoki żelaza. Chętne osoby i fani tego okresu mogą zamieszkać w skansenie, aby przez jakiś czas przenieść się w przeszłość. W czasie pobytu czekają liczne atrakcje, takie jak: lepienie garnków z gliny, strzelanie z łuku czy udział w prawdziwie pogańskich obrzędach. Ośrodek otwarty jest także dla zwiedzających, którzy mogą powiosłować dłubanką, a nawet upiec podpłomyki. Celem pobytu w ośrodku jest naoczne przedstawienie turystom, jak wyglądało życie w Danii ponad 2500 lat temu.
Jakie to smaczne...
W Danii jedzenie musi pływać w sosie, nawet kotlety mielone. Obiad je się najczęściej wieczorem, w godzinach 18-19. Są to przeważnie konkretne porcje mięsa i sosu z pominięciem surówek. Nikogo nie zdziwią też ogórki marynowane na słodko, słodkie śledzie czy ziemniaki w sosie karmelowym. Duńczycy nie jedzą tradycyjnych śniadań i kolacji. Wolą przekąski, jak np. lody czy kanapkę z bananem lub ziemniakami. Lody też nie byle jakie; anyżkowe, słonawe a także o takich smakach, które trudno nazwać.
PIASZCZYSTE PLAŻE ODSHERRED
Między fiordem Ise a Wielkim Bełtem leży półwysep Odsherred, jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Danii. Do tego niezwykłego miejsca wakacyjnego wypoczynku przyjeżdżają miłośnicy piaszczystych plaż, kąpieli słonecznych i sportów wodnych. Z najbardziej położonego na zachodzie Gniben rozciągają się niezapomniane widoki na morze. Okolice jeziora Højby to z kolei wymarzone tereny dla wędkarzy, zamieszkane przez liczne gatunki ptaków. Miłośnicy kolei, dzieci i dorośli tłumnie odwiedzają miejscowość Svinninge. Znajduje się w niej makieta kolejki elektrycznej, jedna z najdłuższych w Europie. W pomieszczeniu o powierzchni 8 na 14 m2 zgromadzono ponad 550 modeli wagonów i 90 lokomotyw w skali 1:87, które „kursują” wśród precyzyjnie odtworzonych modeli 29 stacji kolejowych. Kolejną ciekawą rozrywką dla najmłodszych turystów jest park rozrywki i wypoczynku Sjealand Somerland, oferujący ponad 60 atrakcji rozrywkowo-rekreacyjnych. Dzieci mogą pojeździć na rollercoasterach lub wielkich zjeżdżalniach wodnych poprowadzonych do basenów.
CUDA INŻYNIERII BUDOWLANEJ
Jeszcze niedawno, aby dostać się na Zelandię korzystano z promów i samolotów. Obecnie, dzięki wybudowaniu nowoczesnych mostów, podróżowanie po Danii stało się jeszcze bardziej wygodne. Jedną z atrakcji turystycznych jest przejazd samochodem przez dwie niezwykle interesujące budowle. Są to mosty: Wielki Bełt i Øresund. Pierwszy z nich to konstrukcja składająca się z dwóch mostów (wschodni Østbro - 6,8 km, zachodni Vesbro – 6,6 km) oraz sztucznie usypanej między nimi wysepki. Na usytuowanej wysepce Wielkiego Bełtu łączą się biegnąca mostem wschodnim autostrada oraz linia kolejowa. Największe wrażenie czyni most wschodni Østbro, który jest konstrukcją wiszącą. Jego pylony o wysokości 254 m są najwyższym punktem Danii. Dzięki tej budowie od 1998 r. udostępniono swobodne przemieszczanie się między dwiema największymi wyspami – Zelandią i Fionią. Ciekawostką jest fakt, że pod wodą znajduje się ośmiokilometrowy (drugi co do wielkości) podwodny tunel kolejowy w Europie. Prawdziwy gigant to most Øresund, łączący Zelandię i szwedzką Skanię. Ten dwupoziomowy most (górą jeżdżą samochody, dołem pociągi) jest naprawdę imponujący, dlatego należy do największych na świecie. Cała przeprawa ma 16 km, do której zalicza się sztuczny półwysep (430 m), biegnący pod wodą tunel (3,5 km), sztuczną wyspę Peberholm oraz most o długości 7845 m. Atrakcją dla turystów jest co roku odbywający się maraton sportowy, w którym uczestniczą tłumy biegaczy z różnych stron świata.
Wojciech Witkowski
