PODRÓŻE
Kto po raz pierwszy nazwał siebie zakochanym w Balatonie – tego dzisiaj już nikt nie wie. Może był to poeta, a może podróżnik – wszak dwieście lat temu nikt inny nie przyjeżdżał w te okolice – faktem jest jednak to, że już od początku XIX wieku coraz częściej pojawia się takie wyznanie. Najpierw tylko w literaturze pięknej, potem na łamach prasy, a dziś nawet w języku potocznym.
Miłośnicy przyrody z błyszczącymi oczyma opowiadają o niezmąconej ciszy balatońskich wzgórz lub o gęstych szuwarach Małego Balatonu i o wirujących jak chmury stadach ptactwa wodnego. Malarze i fotograficy twierdzą, że góry wokół jeziora stanowią najpiękniejsze pejzaże na Węgrzech. Miłośnicy win opiewają zalety Badacsonyi Kéknyelű oraz Boglári Olaszrizling, a smakosze opowiedzą o pieczonym na ruszcie sandaczu. Wędkarze snują opowieści o złowionych rybach metrowej długości, żeglarze wspominają świeżą bryzę i wiatr wypełniający żagle śmigłych jachtów, osoby cierpiące na reumatyzm nie zapomną cudownej uzdrawiającej mocy wód termalnych w Hévíz, a miłośnicy muzyki poważnej koncertów organowych w Tihany lub gali operetkowej w Siófoku...
Balaton to jezioro o tysiącu twarzach. Wszyscy odwiedzający znajdą tutaj coś dla siebie, wspaniale wypoczywając i oddając się ulubionym sportom lub zainteresowaniom. Niezależnie od tego czy ktoś przyjeżdża sam, czy z rodziną, z małymi dziećmi lub nastolatkami, w stroju jeździeckim czy ze sztucerem myśliwskim, podczas upalnego lata czy łagodnej jesieni – na pewno znajdzie dla siebie odpowiednie miejsce, nocleg i bogaty program.
Dyplom...
Wielka Woda zachwycająca swą zmiennością i słynna z gościnności mieszkańców rzeczywiście przywiązała wiele osób do siebie na całe życie. Nad Balaton powraca więcej turystów niż w najbardziej znane miejsca turystyczne na świecie. W Siófoku – jednym z najpiękniejszych miast nad Balatonem – ustanowiono nawet specjalny dyplom dla gości powracających regularnie przez ponad dziesięć lat, który w każdym roku wręcza burmistrz miasta. Najwierniejszy Gość Miasta Siófok od 1965 roku spędził tu prawie każdy swój urlop! W przyszłości może powstanie podobny dyplom dla całego Balatonu, a grono laureatów zostanie nazwane Klubem Zakochanych w Balatonie.
W objęciach fal
Kąpieli w wodach Balatonu od czasów prehistorycznych zażywali wszyscy mieszkający i pracujący nad jego brzegami oraz zmęczeni drogą podróżni i wędrowcy. O kąpielach w sensie dzisiejszym możemy mówić dopiero od końca XIX wieku, kiedy to uciekający przed zgiełkiem mieszkańcy wielkich miast pojawili się masowo nad brzegami Balatonu. Woda w Balatonie jest najodpowiedniejsza do kąpieli w ciągu trzech miesięcy lata. W tym okresie temperatura wody rzadko spada poniżej 22 °C, w środku sezonu często osiąga nawet 27-28 °C. Jest to jezioro słodkowodne, więc osoby o skórze wrażliwej na sól mogą spokojnie zażywać kąpieli. Jedyne poważne niebezpieczeństwo Balatonu czai się na pływających na głębokiej wodzie. Krótkie i spienione fale jeziora, występujące podczas nagłych burz, mogą stanowić duże wyzwanie nawet dla doświadczonych i silnych pływaków. Zagrożenia można bardzo łatwo uniknąć: działający na całym obszarze Balatonu świetlny przedburzowy system sygnalizacyjny ostrzega kąpiących się i żeglarzy przed zbliżającymi się silnymi wiatrami i burzami.
Brzeg północny
Północny i południowy brzeg Balatonu różnią się diametralnie od siebie, jeżeli chodzi o plaże i warunki przybrzeżne. Po stronie północnej woda raptownie zwiększa swą głębokość, po 30-50 metrach nie można już dosięgnąć dna. Tutejsze plaże polecane są osobom umiejącym dobrze pływać oraz rodzinom ze starszymi dziećmi. Wiele wrażeń czeka na odwiedzających kąpielisko Szigetfürdő w Keszthely – powstałe w miejscu starego domu zdrojowego, ponadto warto odwiedzić ładne plaże w Zánka, Tihany oraz Balatonfüred.
Wybrane kempingi nad Balatonem,
rekomendowane przez ACSI. Cena orientacyjna obejmuje nocleg w sezonie dla dwóch dorosłych osób oraz stanowisko
z samochodem osobowym i przyczepą kempingową,
włącznie z prądem i podatkiem turystycznym.
Strand Camping – Siofok
Okres funkcjonowania: 05/05 do 10/09
Cena orientacyjna: € 15.00/ € 19.00
Liczba miejsc przechodnich: 250
Powierzchnia: 3.5 ha
tel. (+36) (06)-84-353700
Naturista Camping – Balatonbereny
Kemping dla naturystów
Okres funkcjonowania: 15/05 do 15/09
Cena orientacyjna: € 16.00/ € 21.00
Liczba miejsc przechodnich: 115
tel. (+36) (06)-85-377715
naturista@t-online.hu
Balatontourist Autós - Zamárdi
Okres funkcjonowania: 12/05 do 03/09
Cena orientacyjna: € 19.00/ € 24.00
Liczba miejsc przechodnich: 382
Powierzchnia: 13 ha
tel. (+36) (06)-84-348863
autos@balatontourist.hu
Balatontourist Campsite Napsugár – Bélatelep
Okres funkcjonowania: 26/05 do 03/09
Cena orientacyjna: € 11.00/ € 15.00
Liczba miejsc przechodnich: 106
Powierzchnia: 7.5 ha
tel. (+36) (06)-85-361211
napsugar@balatontourist.hu
Balatontourist Campsite Lido – Balatonszemes
Okres funkcjonowania: 13/05 do 04/09
Cena orientacyjna: € 11.00/ € 16.00
Liczba miejsc przechodnich: 180
Powierzchnia: 1.5 ha
tel. (+36) (06)-84-360112
lido@balatontourist.hu
Kemping Hattyú – Balatonszemes
Okres funkcjonowania: 01/05 do 25/09
Cena orientacyjna: € 14.00/ € 17.00
Liczba miejsc przechodnich: 100
Powierzchnia: 1.6 ha
tel. (+36) (06)-84-360031
info@balatonihajozas.hu
Kemping Balaton – Badacsonyörs
Okres funkcjonowania: 29/04 do 12/09
Cena orientacyjna: € 13.00/ € 17.00
Liczba miejsc przechodnich: 300 (80 – 100m2)
Powierzchnia: 6.8 ha
tel. (+36) (06)-87-571031
cbalaton@balatontourist.hu
Kemping Balaton Eldorado – Badacsonylábdihegy
Okres funkcjonowania: 01/05 do 15/09
Cena orientacyjna: € 18.00/ € 23.00
Liczba miejsc przechodnich: 80
Liczba stanowisk dla kamperów: 1
Powierzchnia: 4 ha
tel. (+36) (06)-87-432369
balaton@balatoneldoradocamping.hu
Brzeg południowy
Na południowym brzegu Balatonu głębokość wody zwiększa się powoli, w większości miejsc możemy spacerować nawet do 500 metrów w dal, nie tracąc gruntu pod nogami. Szczególnie płytki jest bezpośredni pas brzegu, gdzie w zaledwie półmetrowej wodzie bezpiecznie mogą pluskać się najmłodsi. Dlatego rodziny z małymi dziećmi zazwyczaj wybierają południowy brzeg jeziora. Jeżeli dzieci są już większe lub oczekują innych wrażeń, warto odwiedzić nowy park wodny w Balatonlelle z mnóstwem atrakcji dla dzieci i dorosłych.
Wschodni kraniec
Wschodni kraniec Balatonu to raj dla miłośników słońca. Na plażach w Kenese, Akarattya i Aliga - ze względu na ich południowe położenie - można się kąpać w promieniach słonecznych od wczesnego ranka do późnego popołudnia.
Jak poznać smak Balatonu?
Moglibyśmy zażartować i powiedzieć: w szklance, zresztą nie byłby to zły pomysł! Po długich i kosztownych inwestycjach ekologicznych woda w jeziorze znów osiągnęła taką jakość, że można ją pić. Jakość wody kontrolowana jest przez niezależnych zagranicznych ekspertów, a największy niemiecki automobilklub ADAC od lat publikuje te informacje, m.in. w Internecie.
Słynne źródła, uzdrowiska lecznicze
Najpiękniejsze z balatońskich okolic powstały wskutek aktywności siły wulkanicznej, która choć zakończyła się 2,5 miliona lat temu, odcisnęła wyraźne piętno w krajobrazie. Wzdłuż jeziora wytryskują liczne źródła wód siarkowych i węglowych, w wielu z nich już od stuleci ludzie z powodzeniem szukają uzdrowienia. Najsłynniejsze z nich to źródło termalne w Hévíz, wytryskujące u podnóża gór Keszthely. Właściwie jest to gejzer, którego krater tworzy naturalne jezioro wypełnione wodą leczniczą o temperaturze 38°C. Podobne jezioro można znaleźć jedynie na Islandii. Zarówno siarkowa, lekko radioaktywna woda jeziora Hévíz, jak i jego szlam doskonale leczą choroby narządów ruchu. Jezioro Hévíz to też prześliczny widok, zwłaszcza pod koniec lata, gdy na powierzchni wody zakwitają tysiące czerwonych lilii wodnych sprowadzonych tutaj z Indii. Wokół jeziora powstało wiele hoteli oraz sanatoriów.
Siófok z Balatonem w tle.
W miejscowości Zalakaros, położonej zaledwie pół godziny drogi od zachodniego krańca Balatonu, znajduje się kolejne źródło lecznicze. Woda tego nowoczesnego kąpieliska polecana jest na choroby narządów ruchu i układu oddechowego oraz choroby kobiece. Niedawno oddano do użytku park wodny, oferujący wiele atrakcji dla miłośników fitness i zwolenników zdrowego stylu życia.
Pierwszym źródłem wykorzystywanym w regionie w celach leczniczych było węglanowe źródło w Balatonfüred, gdzie już w XVIII wieku postawiono piętrową łaźnię. Sanatorium zbudowane przy źródle leczniczym stało się słynne na cały kraj: Balatonfüred do dziś nazywany jest Mekką chorych na serce. Przed szpitalem kardiologicznym na Gyógy tér w budynku z kolumnami znajduje się źródło Kossutha, z którego warto napić się odświeżająco chłodnej, naturalnie gazowanej wody.
„Narodziny” nowej potrawy
Jedna z najbardziej znanych potraw Balatonu to nadziewany stek wołowy á la Csáky (Csáky töltött rostélyos), który „narodził się” w Balatonfüred na początku XX wieku. Sanatorium Palace było znane w całym kraju ze swej doskonałej kuchni prowadzonej przez kucharza Sándora Csáky. Zwieńczeniem jego 25-letniej kariery nad Balatonem był stek wołowy nadziewany leczo z jajkiem, podawany w paprykowym sosie śmietanowym, który błyskawicznie znalazł się w jadłospisach wszystkich lepszych restauracji, najpierw nad Balatonem, a wkrótce w całym kraju.
Balaton widziany z Siófok.
Cuda przyrody
Przyroda z rozrzutną obfitością obdarowała Balaton pięknem. Większość z nich znajduje się pod ochroną na terenie Parku Narodowego Pogórza Balatonu. Aby poznać atrakcje botaniczne i geologiczne znajdujące się na szlakach krajobrazowych, odwiedzający mogą skorzystać z usług przewodnika.
Pierwsze wrażenia najlepiej zdobyć, odwiedzając jeden z niezliczonych punktów widokowych. Najbardziej urozmaicony krajobraz widoczny jest z Szépkilátó w pobliżu Balatongyörök. Różnorodność tworów wulkanicznych północnego brzegu jeziora najlepiej podziwiać ze wzgórza zamkowego w Fonyód lub Boglar. Z niczym nieporównywalna jest panorama rozpościerająca się ze wschodniego krańca Balatonu, przecież to tu jezioro jest najszersze. Kto już widział zachód słońca z wysokiego brzegu Balatonvilágos lub Kenese, nigdy tego widoku nie zapomni.
Niecka Káli leży w wieńcu wygasłych wulkanów. Samochodem to jedynie kwadrans drogi od brzegu Balatonu, a nad szuwarami płytkich jeziorek słychać wodne ptaki, z pastwisk dochodzi odgłos dzwonków bydła, a w małych wioskach panuje anielski spokój. Na skraju niecki kamienne bożki o fantastycznych kształtach strzegą ciszy tej krainy. Te bardzo rzadkie na świecie wulkaniczne figury – powstałe z zastygłych języków roztopionej lawy poddanych wpływom wiatru – w mowie potocznej nazwane są kamiennym morzem. Najpiękniejsze z nich można zobaczyć w Szentbékálla. Otoczeni wieńcem skał przypominających abstrakcyjne rzeźby czujemy się jak w ogrodzie czarownika z epoki kamiennej.
Schowane za plecami góry Szent Gyórgy stare, schludne miasteczko Tapolca zaskoczy miłośników cudów natury inną osobliwością: podziemnym jeziorem. To również efekt działania sił wulkanicznych: gorąca woda wyżłobiła w wapieniu kręte korytarze i labirynt jaskiń, które potem zalała krystalicznie czysta woda krasowa. Zwiedzając tajemniczo podświetloną, krętą drogę wodną, czujemy się jak na łodzi Charona w mitologicznym podziemnym świecie. Jednak z tego świata istnieje droga powrotna. Po pokonaniu siedemdziesięciu czterech schodów znów zobaczymy światło dzienne i możemy wyruszyć do uroczego jeziora Malom zasilanego wodą z jaskini. Ciągnący się pod miastem labirynt jaskiń jest nie tylko atrakcją turystyczną: panujący tu unikatowy mikroklimat pomaga leczyć poważne choroby układu oddechowego. Niedawno oddano do użytku doskonale wyposażone sanatorium, gdzie przebywają pacjenci korzystający z terapii w jaskiniach.
Mały Balaton
Rozległe moczary Małego Balatonu na zachodnim krańcu jeziora przez dwadzieścia tysięcy lat stanowiły naturalny filtr rzeki Zala zasilającej Balaton. Obecnie przywrócono naturalny stan bagien, bardzo zbliżony do pierwotnego. Przygotowany przed piętnastoma laty zbiornik o powierzchni 20 kilometrów kwadratowych stanowi dzisiaj obszar ochrony przyrody, gdzie znowu „chmury są z ptaków” – jak za dawnych czasów. Niezwykle malownicza wyspa Kányavár ku radości wędkarzy i fotografików przyrody otwarta jest również dla szerokiej publiczności.
Rezerwat bawołów
Miłośnicy przyrody, wędrując wokół Małego Balatonu, znajdą kolejną atrakcję: rezerwat bawołów w Kápolnapuszta. Kiedyś te niezwykle silne zwierzęta były używane do najcięższych prac na roli, lecz z czasem zastąpiono je przynoszącymi więcej korzyści i spokojniejszymi wołami. W Europie tylko tutaj w Kápolnapuszta oraz w Siedmiogrodzie można spotkać te groźnie wyglądające zwierzęta.
Sport, fitness? Balaton!
Kiedy w roku 1893 Spółka Akcyjna Kurortu Balatońskiego w Siófoku otworzyła swoje kąpielisko, wśród oferowanych usług znalazły się: kryta kręgielnia, krykiet, trawiaste korty tenisowe, wioślarstwo, yachting... Tak, sport był częścią życia w kurortach nad Balatonem już od samego początku i tak pozostało do dzisiaj. Ogromne zwierciadło wody, szuwary, lasy i pola wokół jeziora ukrywają też dodatkowe możliwości. Budowa i rozwój przystani dla żaglówek, zaniedbywanych z powodów politycznych przez dziesięciolecia, prowadzona jest ze zdwojoną siłą przez Przedsiębiorstwo Żeglugi Balatonu S.A. (Balatoni Hajózási Rt.). Odnowione i rozbudowane porty, np. w Balatonföldvár, Badacsony, Szigliget, Balatonlelle oraz Siófok oferują komfort na poziomie krajów UE. Chociaż w trosce o czystość wody, ciszę i ochronę przyrody wprowadzono zakaz używania motorówek na Balatonie, wciąż można jeździć na nartach wodnych. W Balatonfüred i Siófok działają elektrycznie napędzane trasy dla narciarzy wodnych, jest też możliwość nauki tego sportu na miejscu pod okiem eksperta.
Wędkujemy
Wędkarze natomiast powinni odwiedzać Balaton przed lub po głównym sezonie, ponieważ podczas letnich upałów ryba bierze słabiej. Wędkować można prawie wszędzie, lecz trzeba posiadać pozwolenie, które jest do nabycia w każdym sklepie wędkarskim. Najlepsze akweny wędkarskie to spokojne zatoki i zarośnięte sitowiem brzegi na północnej stronie jeziora.
Napoleon i zupa rybna
Ta wspaniała, typowo węgierska potrawa ludowa według wielu opinii zawdzięcza pośrednio swoje istnienie Napoleonowi. Gdy na początku XIX wieku cesarz przez ustanowienie blokady morskiej zamierzał rzucić Anglię na kolana, z rynku europejskiego natychmiast zniknął pieprz. Zaradni chłopi węgierscy zastąpili go suszoną, zmieloną na pył czerwoną papryką i ta przyprawa później stała się symbolem kuchni węgierskiej.
W siodle i ze strzelbą
Balaton powinny wybrać także osoby chcące połączyć przyjemny wypoczynek z wrażeniami z polowań, bowiem znacząco jedne z najlepszych terenów łowieckich Węgier – Külső-Somogy oraz Bakonyalja – znajdują się w okolicach jeziora. Region i okolice Balatonu to obszar zwierzyny grubej, ale na południe od Balatonfenyves w Nagyberek zwolennicy zwierzyny drobnej również mogą liczyć na bogate trofea. Nad Balatonem łatwo też o wypoczynek w siodle, gdyż w ostatnim dziesięcioleciu bardzo rozwinęła się turystyka jeździecka. W każdym większym ośrodku wypoczynkowym miejscowe stajnie organizują rajdy konne. Najsłynniejsza stadnina mieści się w Szantódpuszta.
Rowerem
Dla miłośników rowerów polecamy Balatoński Szlak Rowerowy, prowadzący wokół jeziora. Przyjeżdżający kamperem lub z przyczepą również powinni zabrać ze sobą rower, bowiem w środku sezonu szybciej można dotrzeć gdzieś rowerem, niż jadąc samochodem po zatłoczonych drogach.
Muzeum Balatonu
Keszthely jest najstarszym miastem w okolicach Balatonu. Wiele jego ulic wiernie oddaje nastrój małych miasteczek z ubiegłego wieku. Wspaniały barokowy pałac arystokratycznej rodziny Festeticsów, gdzie dziś mieści się muzeum, to najpiękniejszy zabytek w regionie Balatonu. W parku oraz w eleganckich komnatach pałacu latem co tydzień organizowane są koncerty. Muzeum Balatonu jest również przepiękne, jego ekspozycja przedstawia powstanie jeziora, jego faunę i florę, znaleziska archeologiczne, folklor oraz historię kąpielisk. Średniowiecznym zabytkiem jest nawa kościoła rzymskokatolickiego, której freski zalicza się do najpiękniejszych dzieł gotyku węgierskiego. Stałe imprezy w mieście to Letni Festiwal Balatoński oraz Balatońska Jesień.
Góra winnic
Badacsony jest najsłynniejszą górą winnic w regionie balatońskim. Tutaj rosną te winogrona, z których uzyskuje się wina Szürkebarát (Szary Mnich) i Kéknyelű. Na południowych stokach 437-metrowej bazaltowej góry wulkanicznej wspaniałe gospody i winiarnie oczekują na wycieczkowiczów. Na szczycie wieża panoramiczna Kisfaludy oferuje niezapomniany widok. U podnóża, w pobliżu przystani statków znajdziemy dom malarza Balatonu - Józsefa Egryego. W domu mieści się teraz muzeum malarza. Stałą imprezą w regionie są Dni Winobrania w Badacsony.
Półwysep Tihany
W krajobrazie północnego brzegu, tak jak i na mapie, najbardziej rzuca się w oczy półwysep Tihany. Na niższym wzgórzu Tihany już przed dziewięcioma wiekami postawiono kościół i klasztor. Edykt królewski z 1055 roku, nakazujący budowę opactwa, zawiera najstarsze pisane słowa w języku węgierskim w środku tekstu łacińskiego. Dzisiaj już z oryginalnego kościoła została do obejrzenia jedynie krypta podtrzymana grubymi, romańskimi kolumnami. Nad kryptą wzniesiono barokowy kościół opactwa. Cały teren półwyspu znajduje się pod ochroną.
Nad Balatonie znajdują się także wypożyczalnie żaglówek.
Osobliwe atrakcje turystyczne to: Wewnętrzne Jezioro – wspaniałe dla wędkarzy, stożek kamienny stworzony przez gejzery, Złoty Dom oraz pola lawendy. Muzea w Tihany: Muzeum Opactwa Benedyktynów, Skansen (dom gospodarza i dom cechu rybaków) oraz Muzeum Lalek. W kościele opactwa każdego lata organizowane są koncerty organowe.
Siófok przystań.
Winny Balaton
Okolice Balatonu są prawdziwym rajem dla smakoszy wina. Krzew winorośli w ten region sprowadzili Rzymianie już dwa tysiące lat temu i od tamtej pory wino i jezioro stanowi nierozłączną parę, której wspólnymi płodami są tak legendarne trunki jak wino z Badacsony. A wszystko dzięki niesamowitej mieszance sprzyjających warunków dla wzrostu krzewu - podłożu zawierającemu zwietrzałą bazaltową skałę wulkaniczną, śródziemnomorskiemu klimatowi występującemu w tej okolicy oraz wyjątkowemu oddziaływaniu jeziora, które odbija promienie słoneczne wprost na winnice. Szukając win z tego regionu warto zwrócić uwagę na Szürkebarát - legendarnego Szarego Mnicha. To delikatne, zrównoważone wytrawne wino z korzennym posmakiem dojrzewa ponad 10 miesięcy w beczkach z węgierskiego dębu, dzięki czemu nabiera intensywności i kwiatowego charakteru. Idealne do potraw z makaronu, białych ryb i owoców morza oraz cielęciny. Warto także rozejrzeć się za butelką Kéknyelű, Olaszrizling, Rizlingszilváni, Ottonell Muskotály i Tramini.
Niedaleko Balatonu wznosi się góra Somló, na której zboczach wciąż uprawiana jest prastara odmiana węgierskiego szczepu winorośli Juhfark, a także odmiany Furmint, Hárslevelu i Olaszrizling. Wina z tej okolicy, choć w Polsce praktycznie nieznane, uznawane są za jedne z najlepszych win węgierskich, świetnie nadającymi się do starzenia. Ponadtysiącletnia tradycja winiarska tego regionu oraz liczne legendy nadają specyficzny charakter każdej kropli tutejszych trunków. Jeżeli chcielibyśmy zapewnić sobie męskiego, potomka powinniśmy skosztować tych win – jedna z legend głosi, że kto pije wina Somló w noc poślubną, temu będzie to dane.
W dawnej Polsce nazwa „węgrzyn” była wręcz synonimem wina. „Nie masz wina nad węgrzyna!” - wołali nasi przodkowie, wznosząc kielichy. Odwiedzając Węgry, nie sposób nie skosztować tutejszego wina! Dlatego pijmy (z umiarem) na zdrowie! Egészégedre!
Wojciech Kamień
Balatonfüred
Balatonfüred, chociaż nazwa miasta nie pochodzi od wód termalnych, a od kiści winogron, jednakże to tutaj w XVII wieku narodziła się kultura uzdrowiskowa nad Balatonem. Spacer po Füred warto rozpocząć z 200-letniego placu Gyógy tér, przy słynnym źródle leczniczym, potem idąc przez ponad stuletni park i aleję Tagore nad nabrzeżem dojdziemy do jednego z najładniejszych portów na Balatonie. W pobliskim kościele Kerektemplom (Okrągły Kościół), poza jego okrągłym kształtem budynku warto obejrzeć freski i obrazy słynnych artystów. O kilka minut drogi dalej znajduje się willa jednego z wielkich pisarzy literatury węgierskiej Móra Jókaiego, gdzie mieści się obecnie muzeum pisarza.
Z Balatonfüred warto wybrać się samochodem do Veszprém, by zobaczyć barokowy pałac arcybiskupów, katedrę i gotycką kaplicę Gizeli oraz Muzeum Diecezjalne im. Królowej Gizeli, Muzeum Dezső Laczkó, Ogród Botaniczny i Zwierzyniec im. Kálmána Kittenbergera
Balatonföldvár
Balatonföldvár już pod koniec XIX stulecia zaprojektowano jako kurort, dlatego sprawia wrażenie najbardziej uporządkowanej miejscowości wypoczynkowej nad Balatonem. Piękne parki oraz wspaniale poprowadzone ulice świadczą o doskonałym guście rodu Széchenyi, jednej z największych rodzin arystokratycznych na Węgrzech. Trafiono w dziesiątkę z wyborem miejsca dla miasta: z Balatonföldvár, przy ładnej pogodzie i dobrej widoczności, można dostrzec całe 200 km linii brzegowej Balatonu. Kurort może poszczycić się najpiękniejszym portem. Z Balatonföldvár na pewno warto udać się do Balatonboglár (punkt widokowy Gömb) i kaplicy Vörös.
Siófok
Siófok to letnia stolica Węgier. Osiedle wypoczynkowe oraz dzielnica willowa powstały pod koniec XIX wieku jako największa inwestycja turystyczna epoki. W Siófok urodził się światowej sławy kompozytor operetkowy Imre Kálmán, w jego domu rodzinnym można zwiedzać muzeum kompozytora. Każdego tygodnia przez dwa miesiące lata organizuje się tutaj galowe przedstawienia operetkowe dla jego uczczenia. Siófok ze swymi ogromnymi dyskotekami oraz licznymi lokalami z dobrą muzyką stanowi miejsce letnich „pielgrzymek” młodzieży. Ich ulubionym miejscem stał się Beach House, wzniesiony kilka lat temu na dużej plaży – w ciągu dnia funkcjonuje jako ośrodek sportowy, a wieczorami jest miejscem koncertów rockowych. Stałe imprezy to święto otwarcia sezonu w Zielone Świątki oraz Festiwal Folkloru Złota Muszla (Aranykagyló), która od wielu lat stanowi jedną z najważniejszych imprez „Letniej Stolicy”. Przybywające z różnych stron świata zespoły pieśni i tańca ludowego swoimi występami na jeden tydzień w lipcu sprowadzają na brzeg Balatonu urok całego świata.
Siófok
Coraz częściej podczas kolacji w czardach (czyli gospodach), goście mogą otrzymać przedsmak węgierskiego tańca ludowego (czarda to jedno z miejsc jego narodzin). Dawniej na dziedzińcu gospody szli w tany przodkowie dzisiejszych Węgrów, tu urządzano wielkie wspólne zabawy. Dziewczyny tańczyły ubrane w swe najlepsze stroje, a kawalerowie na dowód swej siły i zręczności brawurowymi tańcami starali się udowodnić, kto przewodzi we wsi.
Z góry jeszcze piękniej
Jedna ze starych widokówek ze Siófok pokazuje hydroplan lecący nad przystanią. Stąd wiemy, że loty spacerowe nad Balatonem były modne już w latach dwudziestych ub. wieku. Obecnie w okolicach jeziora przynajmniej w dwudziestu miejscach oferowane są przeloty lotnią, małym samolotem, helikopterem, a nawet balonem na gorące powietrze, gdyż monumentalne piękno Balatonu robi największe wrażenie, gdy spojrzymy nań spośród chmur. Największe lotnisko regionu mieści się w Sármellék, w pobliżu Keszthely i Hévíz.
Szántódpuszta
Życie codzienne mieszkańców wsi w dawnych czasach oraz warunki w jakich gospodarowali pokazuje wspaniały zespół zabytków na południowym brzegu Balatonu w Szántódpuszta, niedaleko od przystani promu. Prawie 30 doskonale zachowanych budynków gospodarczych puszty pokazuje obraz folwarku z XIX wieku. Stodoły, stajnie, obory, warsztat kowalski, dom zarządcy, gospoda – znajdziemy tutaj wszystko, co niegdyś należało do centrum gospodarczego każdego wielkiego majątku. Wnętrza budynków urządzono w duchu tamtej epoki, często organizuje się tutaj wystawy artystów plastyków, a tematem prac jest zwykle Balaton. Puszta posiada wspaniałą stadninę, od czerwca do września codziennie przed południem odbywają się efektowne pokazy konne. W Szántódpuszta można obejrzeć jedyne akwarium prezentujące florę i faunę Balatonu.
Bożena Hirling
Narodowe Przedstawicielstwo Turystyki Węgierskiej
Więcej informacji na: www.hungary.com
Oprac. Dariusz Wołodźko
