PODRÓŻE
Góra Ślęża uważana jest za jedno z piękniejszych i magicznych miejsc Dolnego Śląska, które od wieków przyciągało zarówno zwykłych ludzi, jak i uczonych. Góra pełna historii, sekretów, centrum duchowości i starożytnego kultu. Zapraszamy do odkrycia tajemnic Ślęży!
Rzeżba Panny z Rybą na Górze Ślęży. Fot. Wiki Commons.
Góra Ślęża liczy 718 metrów n.p.m. i jest najwyższym szczytem Przedgórza Sudeckiego. Można odnieść wrażenie, że wysokość nie jest imponująca (na przykład w porównaniu z Tatrami), ale trzeba pamiętać, że Ślęża znajduje się w izolacji. Samotne wzniesienie wydaje się bardziej majestatyczne i wyższe. Wybija się w okolicy, jest widoczne z daleka, z każdej strony, a miejscami dość strome.
Góra Ślęża, fot. Jaroslaw Komar, Wiki Commons.
Różnica od okolicznych pół i lasów do jej szczytu wynosi 500 metrów, dlatego Ślęża wydaje się znacznie wyższa, niż jest w rzeczywistości. Należy do Korony Sudetów, Korony Gór Dolnego Śląska oraz Korony Gór Polskich.
Góra Ślęża leży na terenie województwa dolnośląskiego, w odległości około 35 kilometrów na południowy zachód od Wrocławia. Ciężko się tu zgubić, bo szczyt widać z daleka, z każdego punktu w okolicy. Dojazd na Ślężę jest stosunkowo łatwy, zarówno dla osób podróżujących samochodem, jak i komunikacją publiczną. Najbliższymi miejscowościami, z których można rozpocząć wędrówkę na szczyt, są Sobótka oraz Przełęcz Tąpadła.
Turyści oglądają panoramę ze Ślęży, fot. Sławek Ilski, Wiki Commons.
1. Dojazd samochodem z Wrocławia - najprostsza trasa prowadzi przez drogę krajową nr 35 w kierunku Świdnicy. Po przejechaniu około 35 km należy zjechać w prawo do Sobótki, gdzie można zostawić samochód na jednym z dostępnych parkingów. Sobótka to główny punkt startowy dla wielu szlaków turystycznych na Ślężę.
2. Z innych miast Dolnego Śląska – należy kierować się do Sobótki lub Przełęczy Tąpadła.
3. Dojazd komunikacją publiczną z dowolnego miejsca Polski – najprościej jest dojechać pociągiem do Wrocławia, a następnie należy skorzystać z połączeń autobusowych do Sobótki. Autobusy odjeżdżają regularnie z dworca we Wrocławiu, a podróż trwa około godziny.
Okolice Ślęży, mapa turystyczna, PPWK Warszawa – Wrocław (źródło Wiki Commons):
Na szczyt prowadzi wiele szlaków między innymi:
1. Szlak żółty z Sobótki - rozpoczyna się w Sobótce i liczy około 4,6 km. Ciekawa trasa, przez malownicze lasy. Są punkty widokowe i ciekawe formacje skalne. Trasa umiarkowanie trudna, są strome odcinki.
2. Szlak czerwony z Przełęczy Tąpadła - ma długość około 2,3 km, to najkrótsza droga na szczyt. Zapewnia piękne widoki.
3. Szlak niebieski z Sobótki – liczy około 7,8 km i jest jednym z dłuższych prowadzących na Ślężę. Trasa przez las, łatwa, idealna dla osób lubiących długie spacery. Po drodze mija się kamienne kręgi.
Pełny opis szlaków znajduje się na stronie Ślęża i Sobótka - Szlaki Turystyczne.
Dom turysty na szczycie góry Ślęży, fot. Paweł Schmidt, Wiki Commons.
Wycieczka na Ślężę ma wiele plusów: to piękne miejsce pod względem przyrodniczym, przyjemne dla osób lubiących aktywność na świeżym powietrzu. Ponadto daje okazję do odkrycia ciekawych miejsc o historycznym znaczeniu.
Grafika: Góra Ślęża, okolice szczytu. GNU Free Documentation License. Wiki Commons.
Od epoki brązu góra była miejscem kultu lokalnych plemion. Z tego okresu zachowały się kamienne rzeźby, np. Panna z rybą lub Niedźwiedź. Uprawiano tu kult solarny, rzeźby pochodzą z celtyckiego kręgu kulturowego.
Góra Ślęża- Starożytna Rzeźba Kultowa, Niedźwiedź, fot. Sławek Ilski, Wiki Commons.
Z kultem solarnym najprawdopodobniej były powiązane kamienne wały oraz posągi z symbolem ukośnego krzyża.
Przed chrystianizacją tych ziem, góra była niezwykle ważna dla lokalnych plemion. Przy współczesnych szlakach znajdują się miejsca dawnego kultu, kamienne rzeźby oraz skalne bloki, które przed wiekami wykorzystywano do rytuałów.
Starożytny Wał Kultowy na Ślęży, fot. Sławek Ilski, Wiki Commons.
Rzeźby pierwotnie były rozsiane po okolicy. U stóp góry znajduje się rzeźba Mnicha, którą pierwotnie ustawiono niedaleko pobliskiej wsi i została przeniesiona bliżej szlaków.
Dom turysty zapewnia bufet. Warto odetchnąć w nim po dotarciu na szczyt. Turystów urzeka jego niezwykłe wyposażenie i charakterystyczny wystrój, w tym trofea myśliwskie i malunki na ścianach oddające klimat okolicy.
Schronisko im. R. Zamorskiego na szczycie Góry Ślęży, wnętrze. Fot. Mirosława Mielczarek, Wiki Commons.
Cały masyw Ślęży jest rezerwatem przyrody. Rośnie tu piękny las bukowy, idealne miejsce na spacer i podziwianie przyrody. Szczególnie urokliwie szlaki wyglądają wczesną jesienią, kiedy liście zmieniają kolor na żółtoczerwony. Warto zwrócić uwagę na wielkie paprocie serpentynowe.
Na szczycie Ślęży stoi Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Został zbudowany w XIII wieku. W okolicy świątyni znajduje się kilka kamiennych rzeźb i punkt widokowy, idealny do podziwiania panoramy.
Kościół na Ślęży. Fot. Dmytro Hrynko, Wiki Commons.
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny na Ślęży, fot. Paweł Schmidt, Wiki Commons.
Z wieży widokowej na Ślęży, podczas ładnej pogody, można dostrzec Wrocław. Na horyzoncie da się wyłapać inne szczyty Sudetów, w tym Śnieżkę.
Wieża widokowa na Ślęży, Grzegorz W. Tężycki, Wiki Commons.
Niestety nie wiemy, jak plemiona pierwotne nazywały górę. Najstarsza Kronika, w której padła nazwa, pochodziła z 1017 roku. Wówczas górę zwano „Silensi”, a sto lat później zapisano ją jako „Silencii”. Kojarzy się to z łacińskim słowem, które pewnie nie raz widzieliście w bibliotekach: Silencium! To znaczy: cisza! Milczcie! Historycy tłumaczą nazwę jako Góra Milczenia.
Dlaczego tak? Nie wiadomo, ale być może dlatego, że góra była przedmiotem kultu religijnego, a w trakcie obrzędów nie wypada szeptać po kątach ze znajomymi, ani tym bardziej się wydzierać.
Zmiana na „Slenz”, z którego wywodzi się Ślęża miała miejsce w połowie XIII wieku. W języku starosłowiańskim „ślęga” oznaczało błoto i mokrą pogodę. Od razu uspokajamy: nie jest tak źle :) Istnieje kilka koncepcji na to, jak powstała nazwa góry. Historycy nie mają pewności, ale oczywistym jest powiązanie ze słowiańskim plemieniem Ślężanie.
Podsumowując, warto jeszcze raz przypomnieć największe atuty Ślęży: ciekawe miejsce historycznie, piękne przyrodniczo, dawny obiekt kultu. Warto również pamiętać o wyjątkowej atmosferze, jaką emanuje ta góra – miejscu, które od wieków inspirowało i przyciągało ludzi poszukujących spokoju na łonie przyrody, refleksji oraz duchowego odnowienia. Nic dziwnego, że góra jest jednym z najczęściej wybieranych kierunków wypraw turystycznych na Dolnym Śląsku.
