DOBRZE WIEDZIEĆ
Nie ma to jak ugasić pragnienie u źródła. U zarania dziejów w górskim potoku, bo już studnie głębinowe mogły okazać się obiektem strategicznym. Orzeźwiająco chłodna woda do picia będzie miała strategiczne znaczenie w wysokim sezonie caravaningowym. Po jakim czasie psuje się woda w butelce? Już po jej otwarciu traci właściwości, a po kilkunastu godzinach mogą się w niej rozwinąć drobnoustroje. Dlatego najlepiej przechowywać wodę w lodówce nie dłużej niż przez 2 dni.
Z tych i innych względów w instalacjach wodnych, mowa o wodzie „zimnej”, im bliżej 20°C, tym bardziej rośnie ryzyko bakteriologiczne. Optymalna temperatura rozwoju drobnoustrojów wynosi 38°C. Mowa o bakteriach typu Legionella – nazwa budzi jednoznaczne skojarzenia. Za czasów Cezara i Napoleona płucna odmiana legionellozy skazywała na śmierć co piątego legionistę.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że ludzie potrzebują 20 l wody dziennie, aby zaspokoić pragnienie i potrzeby higieniczne. Bez wody jesteśmy w stanie przeżyć zaledwie 3 dni. Dowód? Kanistry AquaBrick™ firmy Sagan™ wykonano na ekstremalne warunki – amerykański zbiornik dla prepersów, tak popularny wśród fanów caravaningu za Oceanem, ma pojemność 3 galonów, czyli 11,35 l wody, co stanowić ma zapas na 72 godziny dla 1 osoby. Ciągle tylko tej do ugaszenia pragnienia. A przecież potrzebujemy wody także do konsumpcji i przygotowywania posiłków.
O tym, jak cennym zasobem jest woda, nie trzeba nikogo przekonywać. A na pewno nie użytkujących domy na kołach. I tu kolejna dygresja. O ile firmy wodociągowe muszą spełniać wiele rygorystycznych norm, by po opuszczeniu oczyszczalni woda była zdatna do spożycia – i to bez potrzeby przegotowania, to w przypadku pojazdu kempingowego trzeba by założyć, że zasobniki wody „czystej" są nieskazitelne tak jak beczkowozy. A tak oczywiście to nie jest.
Jedno to temperatura zasobników wody. Dwa, to fakt, że „otwarte” (nie są bowiem hermetyczne) zbiorniki na pokładzie pojazdów kempingowych pozwalają na kontakt z tlenem, a ten powoduje utlenianie się wody, co po prostu sprzyja rozwojowi bakterii. Zamiast epatować możliwymi do przewidzenia konsekwencjami, warto wspomnieć, jakie reżimy obowiązują służby, które reagują na wypadek klęsk żywiołowych i np. imprez plenerowych.
Od zarania dziejów podczas wojen dbano szczególnie o bezpieczne ujęcia wody, jednocześnie podejmując działania mające na celu zdobycie przewagi w tym zakresie, także poprzez skażenie studni i źródeł wykorzystywanych przez przeciwnika. Woda od wieków była i wciąż jest narzędziem polityki, działań zbrojnych i elementem przewagi.
Współcześnie w przypadku wadliwego wykonania studni ujęcia wody jej jakość szybko ulega pogorszeniu. Stąd certyfikacja wykonawców i firm wiertniczych, a też systematyczne analizy wody. Jeśli studnia ma być stosowana do ujmowania wody pitnej, analiza wody musi wchodzić w zakres usług wiertniczych – a tak przynajmniej jest już od dawna w krajach skandynawskich. Najbardziej pożądane jest ujęcie podziemne w płytkim ośrodku skalnym czy w gruboziarnistych warstwach gruntu składających się z piasku lub żwiru o dużej porowatości. Generalnie, głębiej zalegające wody podziemne są lepszej jakości. Wynika to z faktu, że były dłużej w interakcji z ośrodkiem skalnym.
Zewsząd wskazane jest stosowanie urządzeń do odnowy, dezynfekcji wody przeznaczonej do bezpośredniej konsumpcji w kamperach i przyczepach kempingowych
Mając na uwadze żywotność wkładów w pokładowych mikroinstalacjach oczyszczająco-uzdatniających, zbiorniki wody w pojazdach kempingowych najlepiej oczywiście uzupełniać z ujęć, w których woda spełnia wszelkie parametry wody pitnej. Co innego, że ta przechowywana w zbiornikach pojazdów kempingowych – choćby z uwagi na skoki temperatury w okresie letnim – szybko podlega niekorzystnym przemianom, zwłaszcza pod względem bakteriologicznym. Stąd też konieczność czyszczenia takich z osadów i oślizgłego biofilmu mikrobów
O skuteczności dezynfekcji promieniami UV-C – metody od wielu lat stosowanej w medycynie i przemyśle spożywczym – przekonuje propozycja o nazwie Alde AquaClear UV-C. Ten kompaktowy (tylko 0,9 kg) system oczyszczania jest kompatybilny z podgrzewaczem wody Alde Compact 3030
Zarządzanie zużyciem wody jest istotną częścią każdego doświadczenia caravaningowego. Woda w kamperach i przyczepach kempingowych magazynowana jest zwykle w specjalnie do tego przeznaczonych zbiornikach: przenośnych (kanistrach) lub zamontowanych na stałe, z wlewem na zewnętrznej ścianie pojazdu. Elementarnym wymogiem dla takich rozwiązań jest dopuszczenie do celów spożywczych materiału (w Polsce z atestem PZH, a np. w Niemczech z certyfikatem KTW-A i mikrobiologicznym atestem materiałowym DVGW W270), z którego wykonany jest zbiornik. Najpopularniejsze są te z tworzyw sztucznych (m.in. z polietylenu). Istotne jest, by były lekkie, trwałe i neutralne chemicznie. Niemal w każdym kraju znajdziemy producentów takich komponentów, na przykład w Polsce Waterflex, na Słowenii Aplast.
Skoro już wiemy, jak istotne jest źródło pochodzenia wody, warto też zadbać o czas jej przechowywania – ta w zbiornikach pojazdów kempingowych wymaga od nas szczególnej troski. A to choćby z tak prozaicznego powodu, że nierzadko zbiorniki pokładowe napełniamy wodą z „przypadkowego” źródła, a regułą jest uzupełnianie częściowo wypełnionego z poprzedniego „zalania”.
W praktyce przed kolejnym napełnieniem zbiornik rzadko zostaje całkowicie opróżniony i przepłukany bieżącą wodą wodociągową – czynność taka pożądana jest nie tylko w ramach porządkowania pojazdu po postoju zimowym i przygotowania do sezonu caravaningowego, ale w miarę możliwości kilka razy w roku. Dokładne płukanie wodą wodociągową w pewnym stopniu zastępuje okresową dezynfekcję zbiornika i instalacji wodnej.
Dezynfekcja zbiorników to proces z użyciem roztworu czyszczącego, który musi pozostać w zbiorniku wystarczająco długo, aby zabić wszystkie bakterie i rozpuścić kamień. W zależności od preparatu, procedura ta trwa od kilku do nawet 12 godzin. Jaki preparat wybrać? Fani caravaningu na ogół chwalą sobie propozycje Dr. Keddo, ponieważ zawarty w nich podczas dezynfekcji kwas cytrynowy usuwa ze zbiornika również kamień.
Na pokładzie pojazdów kempingowych z powodzeniem zastosujemy filtry kuchenne polskiej produkcji: Ecoperla Profine 2 i Ecoperla Profine 3
Tylko czekać debiutu Ecoperla Twister. Propozycja zaprojektowana specjalnie dla posiadaczy pojazdów kempingowych składa się z dodatkowego, antybakteryjnego wkładu węglowego impregnowanego nanosrebrem
Ten oślizgły biofilm może stać się prawdziwym problemem – nie tylko zatkać rury i perlatory. Bakterie w zbiorniku mogą oczywiście zagrażać zdrowiu. Kiedy bierzesz prysznic, wchłaniasz kropelki wody przez oddech. Myjesz zęby na pokładzie, korzystając z wody z kranu w łazience? Osoby z osłabionym układem odpornościowym i starsze szczególnie powinny zachować ostrożność.
O ile troska o zbiorniki na ogół wystarczy, by woda osiągnęła jakość wystarczającą dla potrzeb gospodarczych, to dla celów spożywczych nie obejdzie się bez mikroinstalacji. Zatrzymajmy się na chwilę przy technologii doczyszczania w skali „mikro” niewielkiej ilości wody. Wszak wiele nowoczesnych kamperów z uwagi na 3,5-tonowy limit dmc porusza się z ledwie 20 l wody, pomimo że zbiornik ma pojemność kilkukrotnie większą.
Świeża woda może być używana w kamperze i w przyczepie kempingowej do mycia rąk, pod prysznicem, a w razie potrzeby do gotowania i picia. W tym ostatnim przypadku bardzo ważna jest oczywiście jej jakość. Dezynfekcja wody w ujęciu (w kranach) ma na celu unieszkodliwienie mikroorganizmów. Wirusy można wyeliminować za pomocą ciepła, światła UV i dodatków chemicznych i/lub filtrów. Na które rozwiązanie się zdecydować?
Na potrzeby tego artykułu konsultowaliśmy się ze specjalistami od uzdatniania wody. Najwięcej cennych wskazówek uzyskaliśmy od firmy Klarsan, która działa w tym sektorze inżynierii.
Na wstępie poczyńmy założenie, że mając na uwadze domy na kołach i ich niewielkie zasobniki wody, najbardziej pożądanym rozwiązaniem będzie sytuacja, gdy z litra „surowej” wody uzyskamy litr czystej (pitnej).
Odwrócona osmoza? Owszem, daje świetne rezultaty w gospodarstwach domowych, ale tu akurat straty wody są duże – z 3 l „surowej” otrzymujemy raptem litr pitnej. Lampy UV? To dość delikatne konstrukcje, w trakcie podróży ryzyko uszkodzenia jest spore. Są też energochłonne, co w przypadku fanów caravaningu będących w drodze z dala od źródeł zasilania elektrycznego ogranicza ich popularność do bywalców kempingów.
Kompaktowa, efektywna, niechemiczna i niskonapięciowa dezynfekcja zaprojektowana specjalnie dla przyczep kempingowych i kamperów? Przykładem zaawansowanej technologii tego typu jest Alde AquaClear UV-C. Ten kompaktowy (tylko 0,9 kg) system oczyszczania wody jest kompatybilny z podgrzewaczem wody Alde Compact 3030. Kosztuje 349 euro, a dezynfekcja oparta na technologii UVC LED neutralizuje ok. 99% mikroorganizmów przy przepływie wody do 4 l/min. Alde AquaClear UV-C gwarantuje uzyskanie wody pitnej za sprawą podwójnego systemu, bo w oparciu o wkład węglowy. Żywotność filtra to uzdatnianie ok. 70 m³ wody lub czas pracy ok. 300 godzin, co przy użytkowaniu rzędu 20 min/dzień wystarczyć powinno na ok. 900 dni.
Dwukrotnie droższym urządzeniem jest UV-C LED. Ta zautomatyzowana stacja (wymiary: 190 × 250 × 240 mm, waga: 2,7 kg, przepływ: do 8 l/min) gwarantuje dezynfekcję na poziomie skuteczności do 99,999%. Potrzebuje tylko 0,02 A prądu w trybie stand by, a pobiera 1,2 A na czas pracy urządzenia o mocy 14 W. Walorem propozycji jest automatyczna konserwacja przy każdorazowym napełnieniu zbiornika, a to dzięki sprawdzonej technologii jonów srebra.
W dziedzinie kompaktowych systemów uzdatniania swoją propozycją chwali się firma Certec, której wkład o żywotności do 15 tys. l oczyszczonej wody, skrywa węgiel aktywny z organicznego orzecha kokosowego
Na którą z tych propozycji warto się zdecydować?
– Skupiając się na rozwiązaniach optymalnych, przeznaczonych do kamperów i przyczep, polecamy przede wszystkim produkty z systemem ultrafiltracji. Jako idealnych reprezentantów tej grupy widzimy filtry kuchenne Ecoperla Profine 2 i Ecoperla Profine 3 – rekomenduje propozycje Edyta Siedlecki, specjalista ds. e-marketingu w firmie Klarsan. – W obu przypadkach z litra surowej wody otrzymujemy tyle samo wody przefiltrowanej. Urządzenie filtruje na bieżąco. Podczas filtracji podnoszona jest jakość wody i jednocześnie pozostają w niej minerały.
I od razu dodaje, że ultrafiltracja nie zmiękcza wody. Jednak dużą zaletą tych produktów są także niewielkie gabaryty. W przypadku filtra kuchennego Ecoperla Profine POU 2 (wymiary: 320 × 200 × 100 mm, masa ok. 2 kg, przepływ: 3 l/min, żywotność filtra 10000 l) woda przechodzi przez dwa etapy uzdatniania – wkład węglowy i membranę ultrafiltracyjną. Połączenie węgla aktywnego z ultrafiltracją daje naprawdę zadowalające efekty związane z poprawą jakości wody przeznaczonej do spożycia. Staje się smaczna, ma neutralny zapach i barwę, a przy tym pozostają w niej wszystkie minerały. Cięższy o ok. kilogram i nieco droższy (1390 zł zamiast 1190 zł) filtr podzlewozmywakowy model Ecoperla Profine 3 wzbogacony jest o wkład wstępny do usuwania zanieczyszczeń mechanicznych, np. metali ciężkich, oraz szkodliwych substancji do wielkości 0,1 mikrona.
– Dobra wiadomość jest taka, że już wkrótce w naszej ofercie pojawi się filtr przeznaczony właśnie do kamperów. Będzie się nazywał Ecoperla Twister i mamy nadzieję, że zrewolucjonizuje rynek! – dodaje reprezentantka firmy Klarsan.
Wiadomo już, że Ecoperla Twister będzie mniejszy, lżejszy i tym samym znacznie praktyczniejszy. Ale to nie wszystko. Jego największą zaletą będzie zastosowanie dodatkowego antybakteryjnego wkładu węglowego impregnowanego nanosrebrem.
– Taki filtr usuwa skutecznie problem flory bakteryjnej, która może się tworzyć na powierzchni brudnego wkładu. Powłoka ze srebrem zabezpiecza też filtr przed pleśnią, bakteriami i wirusami. To o tyle istotne, że inne metody oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia, tj. system odwróconej osmozy i lampy UV, można traktować jako opcję, ale biorąc pod uwagę pewne ograniczenia kamperów i przyczep (m.in. niewielka ilość wolnego miejsca, brak stałego podłączenia do prądu), najbardziej rozsądnym rozwiązaniem są właśnie filtry kuchenne działające na zasadzie ultrafiltracji – podsumowuje Edyta Siedlecki.
Ten ostatni walor to skądinąd przewaga najnowszej propozycji marki Certec. Ten znany w branży caravaningowej producent armatury podczas targów Caravan Salon 2022 anonsował kompaktowy system turbofiltrów Certec® Inline w formie kartridża, którego żywotność to 15 tys. l oczyszczonej wody. Certyfikat wody pitnej gwarantuje absorpcja szerokopasmowa za sprawą opatentowanego modułu filtra typu 6w1 (ten skrywa m.in. węgiel aktywny z organicznego orzecha kokosowego). Za propozycją przemawiają prostota montażu za pomocą szybkozłączek (rozwiązanie typu „Push-to-Connect”), efektywność (do 14 l/min) znikoma masa (tylko 1,4 kg) i niewygórowana cena – ok. 200 euro.
Rafał Dobrowolski
Fot. R. Dobrowolski i materiały firm: Alde, Fendt, Klarsan
Artykuł pochodzi z numeru 3 (111) 2023 r. magazynu „Polski Caravaning”.
Chcesz być na bieżąco? Zamów prenumeratę – teraz jeszcze taniej i szybciej.
